Στις διεθνείς αγορές, το πετρέλαιο σημειώνει σημαντική πτώση όλο το τελευταίο διάστημα. Τα συμβόλαια του Brent, όσο και του Αμερικανικού του Τέξας κινούνται σε επίπεδα προ πολέμου. Ο πιο σημαντικός λόγος που συμβαίνει αυτό είναι πως οι αγορές πετρελαίου προεξοφλούν ύφεση στην παγκόσμια οικονομία. Είναι η πρώτη φορά που βλέπουν ύφεση και μεγάλοι οίκοι αξιολόγησης, με πιθανότητα πάνω από 60%, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα του Bloomberg.
Συνολικά από τα μέσα Ιουλίου, η πτώση στο πετρέλαιο ξεπερνάει το 20%. Πόση από αυτή την πτώση μεταφέρεται στην αντλία στην χώρα μας; Στο ίδιο διάστημα, περίπου 15% είναι η πτώση στην τιμή της βενζίνης. Όμως, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, η Ελλάδα παραμένει ψηλά στο κόστος γεμίσματος. Είναι, με βάση την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στην 2η θέση στο κόστος βενζίνης στην αντλία, μετά την Φινλανδία. Ακολουθούν Δανία και Ολλανδία. Συνεχίζουν δηλαδή οι Έλληνες πολίτες να πληρώνουν από τις ακριβότερες βενζίνες στην Ευρώπη, παρά τη διεθνή πτώση της τιμής της.
Στην ίδια συγκριτική αξιολόγηση της επιτροπής, στο κόστος της βενζίνης προ φόρων είμαστε λίγο κάτω από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο. Εδώ είναι και η βασική αιτία του προβλήματος. Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (ΕΦΚ) είναι από τους πιο ψηλούς στην Ευρώπη και μαζί με τον ΦΠΑ, διαμορφώνουν πάνω από το 50% της τιμής της βενζίνης.
Η λελογισμένη λοιπόν μείωση του ΕΦΚ, που έχουν ήδη εφαρμόσει αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες (όπως Γερμανία, Γαλλία και Πορτογαλία) είναι μία ρεαλιστική πρόταση, καθώς υπάρχει πλέον και ο απαραίτητος δημοσιονομικός χώρος.
Στο επιχείρημα πως η μείωση του ΕΦΚ είναι οριζόντιο μέτρο και η αντίδραση στην κρίση θα πρέπει να είναι στοχευμένη για τους περισσότερο ευάλωτους, η απάντηση είναι η εξής. Με βάση τον ΟΟΣΑ, τον Ιούλιο η Ελλάδα είχε από τους μεγαλύτερους πληθωρισμούς στην ενέργεια (διπλάσιο από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο). Την ξεπερνά μόνο η Τουρκία, οι βαλτικές χώρες και η Ολλανδία. Ο ενεργειακός πληθωρισμός είναι αυτός που τροφοδοτεί την ακρίβεια σε όλη την οικονομία, με την χώρα μας να ταλανίζεται από έναν από τους υψηλότερους πληθωρισμούς στην Ευρώπη. Ο πληθωρισμός είναι στην πράξη ο «φόρος του φτωχών», καθώς η ακρίβεια πλήττει κυρίως τους οικονομικά ασθενέστερους. Για αυτούς τους λόγους, οι περισσότερες χώρες κάνουν ότι μπορούν για να περιορίσουν το κόστος στην αντλία και αυτό πρέπει να είναι το μέλημα και στη χώρα μας. Βεβαίως, η εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου προϋποθέτει εντατικοποίηση της εποπτείας και του ελέγχου της αγοράς, καθώς και αυστηροποίηση των ποινών για τους παραβάτες που θα προσπαθήσουν να αυξήσουν τεχνηέντως τις τιμές.
Μόλις πριν 2 μέρες, σε επιστολή προς τον Επίτροπο Οικονομικών της ΕΕ, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, που είχε ήδη μειώσει τον ΕΦΚ, ζήτησε εξαίρεση από τον ΦΠΑ στην ειδική εισφορά που θα επιβληθεί στο φυσικό αέριο. Παρά την άμεση αρνητική αντίδραση από την Επιτροπή, η συζήτηση για εύρεση νέων τρόπων ελάφρυνσης των καταναλωτών άνοιξε για τα καλά. Η Επιτροπή δήλωσε ότι θα βρει από κοινού λύση με το Βερολίνο.
Η συγκυρία για να προχωρήσει η Κυβέρνηση στη μείωση των φόρων στα καύσιμα μοιάζει ευνοϊκή.
*Ο Χάρης Δούκας είναι Αν. Καθηγητής στο ΕΜΠ.
(αναδημοσίευση από ΤΑ ΝΕΑ, 17/8/2022)
