Ο κομβικός ρόλος των τοπικών κοινωνιών στην επιτυχημένη πρόληψη των δασικών πυρκαγιών στο επίκεντρο μιας νέας πρωτοβουλίας από το WWF Ελλάς.

Το WWF Ελλάς, σε συνεργασία με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και με την υποστήριξη του Iδρύματος Μποδοσάκη, ξεκινά μια νέα πρωτοβουλία για την ενδυνάμωση και οργάνωση της πρόληψης των δασικών πυρκαγιών σε τοπικό επίπεδο, αναδεικνύοντας τον κομβικό ρόλο που διαδραματίζουν οι Δήμοι στην αποτελεσματική διαχείριση ενός τόσο κρίσιμου ζητήματος με το οποίο ερχόμαστε αντιμέτωποι κάθε καλοκαίρι. Το νέο αυτό έργο, το οποίο θα διαρκέσει έως τον Απρίλιο του 2024, σχεδιάστηκε με γνώμονα την επιτακτική ανάγκη των Δήμων να διαμορφώσουν και να εφαρμόσουν μια, προσαρμοσμένη στις επιμέρους ανάγκες τους, στρατηγική για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών. Μια στρατηγική που θα τους βοηθήσει όχι μόνο να αξιοποιήσουν ορθά τους σχετικούς διαθέσιμους πόρους, αλλά και να διεκδικήσουν νέους, ώστε να υλοποιήσουν δράσεις που θα περιορίσουν, όσο το δυνατόν περισσότερο, τις επιπτώσεις των δασικών πυρκαγιών στη φύση, αλλά και τις ίδιες τις τοπικές κοινότητες.  

Η ενδυνάμωση της πρόληψης αποτελεί το βασικότερο στοιχείο της αποτελεσματικής αντιμετώπισης του φαινομένου των πυρκαγιών, και επί της ουσίας μονόδρομο για την προσαρμογή μας στις νέες συνθήκες που δημιουργεί η κλιματική κρίση. Παρόλα αυτά, σήμερα η επιτυχημένη οργάνωση και εφαρμογή της πρόληψης βασίζεται σε ένα ιδιαίτερα πολύπλοκο σύστημα, καθώς είναι οργανωμένη γύρω από τρεις βασικούς πόλους λήψης αποφάσεων: τη Δασική Υπηρεσία, τους ΟΤΑ Α΄ και Β΄ βαθμού και τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας. Η ευθύνη υλοποίησης μέτρων πρόληψης βρίσκεται διάσπαρτη σε πολλούς φορείς, ενώ παράλληλα στηρίζεται σε αποφάσεις και σχέδια πολλών άλλων ακόμα. Παράλληλα, η κεντρική εποπτεία της αντιμετώπισης των πυρκαγιών εδράζεται τοπικά στο Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας, και τα μέτρα πρόληψης συντονίζονται σε επίπεδο περιφερειακής ενότητας ή Δήμου στο πλαίσιο των Συντονιστικών Οργάνων Πολιτικής Προστασίας (ΣΟΠΠ). Επιπρόσθετα, οι αποφάσεις κατανομής και διάθεσης των πόρων στηρίζονται σε μια αποσπασματική καταγραφή των υφιστάμενων αναγκών από τους δικαιούχους φορείς, χωρίς όμως να προηγείται ολοκληρωμένη τεκμηρίωση των απαιτούμενων δράσεων, μέσα από τον κατάλληλο σχεδιασμό σε τοπικό επίπεδο.Με άλλα λόγια, το υπάρχον σύστημα δυσκολεύεται να εκπληρώσει την ανάγκη σχεδιασμού της πρόληψης δασικών πυρκαγιών στο πλαίσιο μίας ορθολογικής εκτίμησης και ιεράρχησης των κινδύνων και των αναγκαίων μέτρων.

Στο πλαίσιο αυτό, σκοπός της νέας πρωτοβουλίας του WWFείναι η αντιμετώπιση μέρους αυτής της προβληματικής κατάστασης, μέσα από τη σωστή και έγκαιρη οργάνωση της πρόληψης στο τοπικό χωρικό επίπεδο. Το επίπεδο δηλαδή, όπου οι συνθήκες και οι κίνδυνοι μπορούν να εκτιμηθούν ορθά και η εγγύτητα των φορέων μπορεί να εξασφαλίσει την αποτελεσματική συνεργασία και την αμοιβαία λογοδοσία, αλλά και την ωριμότητα για μελλοντικές χρηματοδοτικές ευκαιρίες.

Βασικός στόχος της πρωτοβουλίας είναι η κατάρτιση ενιαίων σύγχρονων προδιαγραφών, τις οποίες πρέπει να εκπληρώνουν τα τοπικά σχέδια δράσης για την πρόληψη δασικών πυρκαγιών, καθώς και ένας πρακτικός οδηγός υλοποίησής τους, που κατόπιν θα είναι διαθέσιμος σε όλους τους ενδιαφερόμενους φορείς. Στη συνέχεια, θα οργανωθούν εκπαιδευτικά σεμινάρια για τα αρμόδια στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης και τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς, ενώ θα υλοποιηθούν δράσεις διάχυσης των εργαλείων σε επίπεδο περιφερειακών ενοτήτων.

Η πρωτοβουλία αυτή αναμένεται να πετύχει την οργάνωση και διασφάλιση μιας σειράς από ενέργειες και διαδικασίες που κρίνονται απαραίτητες, προκειμένου να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή πρόληψη δασικών πυρκαγιών σε τοπικό επίπεδο. Συγκεκριμένα, μέσω της πρωτοβουλίας θα γίνει ανάλυση και τεκμηρίωση του κινδύνου δασικών πυρκαγιών, τεκμηρίωση των αναγκών πρόληψης αυτών, σύνδεση του προβλήματος με τις αντίστοιχες λύσεις, θα οριστούν ενιαίες σύγχρονες προδιαγραφές σύνταξης σχεδίων δράσης και θα επιτευχθεί η ωρίμανση χρηματοδοτικών προτάσεων για τους ΟΤΑ Α΄βαθμού, ενώ παράλληλα, θα διασφαλιστεί η ενημέρωση και η εμπλοκή της τοπικής κοινωνίας στην κατάρτιση των σχεδίων.

Περαιτέρω ενίσχυση της πρωτοβουλίας για την πιλοτική δημιουργία και εφαρμογή ενός τοπικού σχεδίου δράσης & τη θεσμοθέτηση των ενιαίων σύγχρονων προδιαγραφών για τοπικά σχέδια πρόληψης σε τοπικό επίπεδο

Πέραν της υπάρχουσας υποστήριξης του Ιδρύματος Μποδοσάκη, η υλοποίηση της συγκεκριμένης πρωτοβουλίας θα ενισχυθεί περαιτέρω με την υποστήριξη δύο ακόμα φορέων, του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη και της ΙΚΕΑ.

Συγκεκριμένα, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη, θα εκπονηθεί ένα πιλοτικό σχέδιο δράσης σε έναν Δήμο. Το σχέδιο αυτό θα συμβάλλει στη συλλογή πολύτιμων δεδομένων για τον σχεδιασμό της πρόληψης, στην ανάλυση και ιεράρχηση των κινδύνων έναρξης και εξάπλωσης δασικών πυρκαγιών, καθώς και στις προτάσεις των καταλληλότερων μέτρων. Αντίστοιχα, το WWF Ελλάς θα εργαστεί για να προωθήσει τη θεσμοθέτηση των ενιαίων προδιαγραφών για τα τοπικά σχέδια δράσης πρόληψης δασικών πυρκαγιών σε τοπικό επίπεδο. Η δράση αυτή θα υποστηριχθεί από την ΙΚΕΑ του ομίλου Fourlis, στο πλαίσιο της ευρύτερης συνεργασίας με το WWFΕλλάς για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.

«Η τοπική αυτοδιοίκηση στις αρχές της δεκαετίας του 2000 διεκδίκησε και πήρε αρμοδιότητες μεταξύ των οποίων και θέματα πολιτικής προστασίας, καθώς και αντίστοιχα κονδύλια. Μεταξύ των υποχρεώσεων της ήταν και η ανάπτυξη ενός τοπικού σχεδίου δράσης για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών. Τα τοπικά αυτά σχέδια δράσης έχουν πολύ μεγάλη σημασία γιατί εξασφαλίζουν την βέλτιστη κατανομή πόρων και προσωπικού και καθορίζουν τον τοπικό μακροχρόνιο προληπτικό σχεδιασμό. Δυστυχώς, στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι Δήμοι είτε δεν έχουν καταρτίσει τοπικά σχέδια, είτε έχουν ανεπαρκή σχέδια που δεν υπηρετούν τον σκοπό για τον οποίο εκπονήθηκαν», δήλωσε ο Δρ Ιωάννης Παπανικολάου, Αναπληρωτής Καθηγητής Τεκτονικής Γεωλογίας, Γεωπεριβάλλοντος και Φυσικών Καταστροφών από το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

«Το Ίδρυμα Μποδοσάκη στα 50 χρόνια προσφοράς του στηρίζει διαχρονικά πρωτοβουλίες με ισχυρό κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Μέσα από την υποστήριξη του έργου του WWF Ελλάδας και χρηματοδοτώντας ,με το βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον, τη δημιουργία σχεδίων δράσης για την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών ευελπιστούμε να συμβάλουμε στην έγκαιρη πρόληψη και προστασία της δασικής γης.Η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί άλλωστε έναν από τους κεντρικούς πυλώνες δράσης του Ιδρύματος Μποδοσάκη», τόνισε η Δρ. Jennifer Clarke, Διευθύντρια Προγραμμάτων και Δωρεών του Ιδρύματος Μποδοσάκη.  

 «Η ανάπτυξη ενιαίων σύγχρονων προδιαγραφών για την κατάρτιση τοπικών σχεδίων δράσης για την πρόληψη και όχι απλώς σχεδίων οργάνωσης της καταστολής, όπως συνηθίζεται, θα επιδράσει ιδιαίτερα θετικά στον τρόπο αντιμετώπισης των πυρκαγιών στη χώρα μας. Παράλληλα, θα δοθεί ενεργός ρόλος στην τοπικότητα και την τοπική αυτοδιοίκηση, εξασφαλίζοντας την ορθή χρήση των πόρων που διανέμονται και προορίζονται για την πρόληψη», σχολίασε ο Δημήτρης Καραβέλλας Γενικός Διευθυντής του WWF Ελλάς.

Χρίστη Σωτηρίου, υπεύθυνη Γραφείου Τύπου, WWF Ελλάς,