Νέο Χωροταξικό ΑΠΕ: Στις 67 από 58 οι Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας – Μπαίνει δυναμικά στο «παιχνίδι» των αιολικών η Κρήτη – Αναλυτικά οι προβλέψεις για standalone μπαταρίες και «Περιοχές Επιτάχυνσης ΑΠΕ»

Έμφαση στην ανάπτυξη των αιολικών πάρκων με αναδιάρθρωση και αύξηση των Περιοχών Αιολικής Προτεραιότητας από 58 σε 67 πανελλαδικά δίνει, όπως αναφέρουν πηγές του energypress, το νέο ειδικό πλαίσιο χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τις ΑΠΕ που επεξεργάζεται το ΥΠΕΝ και αναμένεται να βγει σε δημόσια διαβούλευση μέσα στους επόμενους μήνες.

Ειδικότερα, όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές, η ομάδα χωροταξίας έχει παραδώσει το σχέδιο που εκπόνησε από τον περασμένο Σεπτέμβριο και πλέον εκκρεμεί η οριστικοποίηση του σχεδίου από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Σε γενικές γραμμές, το νέο ειδικό χωροταξικό σχέδιο ενσωματώνει στο ακέραιο τις κατευθύνσεις που είχε διατυπώσει πριν ενάμιση χρόνο η Διεύθυνση Χωροταξικού Σχεδιασμού του ΥΠΕΝ με πρόσθετες προβλέψεις για την χωροθέτηση των standalone μπαταριών που δεν υπάρχουν στο υφιστάμενο.

Αιολικά

Αναλυτικότερα, όπως έχει γράψει το energypress και επιβεβαιώνουν νεότερες πληροφορίες πηγών με γνώση του θέματος, το νέο χωροταξικό προβλέπει 67 συνολικά Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας από 58 στο υφιστάμενο με τις νέες περιοχές να είναι πολλαπλάσιες της διαφοράς των δύο αριθμών, καθώς πραγματοποιήθηκε συνολική αναδιάρθρωση των περιοχών με κάποιες να απεντάσσονται και να δίνουν σε άλλες τη θέση τους.

Μια σημαντική διαφορά σε σχέση με την υφιστάμενη λίστα Περιοχών Αιολικής Προτεραιότητας αφορά την Κρήτη όπου συνολικά 22 περιοχές της Μεγαλονήσου περιλαμβάνονται μεταξύ των Π.Α.Π. του νέου πλαισίου με κατανομή σε όλους τους νομούς Λασίθι, Ηράκλειο, Ρέθυμνο και Χανιά.

Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται να σημειωθεί ότι το κεφάλαιο «Κρήτη» δεν έχει κλείσει δεδομένου ότι, όπως αναφέρουν οι ίδιες πληροφορίες, η σχετική συζήτηση για την χωροθέτηση νέων έργων ΑΠΕ συνεχίζεται ανάμεσα στο ΥΠΕΝ και την τοπική κοινωνία υπό το φόντο και του πολλαπλάσιου ηλεκτρικού χώρου που θα προκύψει με την ολοκλήρωση και θέση σε λειτουργία της μεγάλης ηλεκτρικής διασύνδεσης του νησιού με την Αττική.

Υπενθυμίζεται, όπως έχει γράψει το energypress (δες εδώ και εδώ) ότι ένα μέρος της δυναμικότητας του καλωδίου έχει ήδη δεσμευτεί σε έργα που έχουν εξαγγελθεί και ωριμάσει αδειοδοτικά, με την συζήτηση να εστιάζει για το υπόλοιπο της διαθέσιμης δυναμικότητας του νησιού έως περίπου τα 2,5 GW.

Επιπρόσθετα, το σχέδιο ενσωματώνει τις προβλέψεις του Εθνικού Προγράμματος Υπεράκτιων Αιολικών όπως έχει αυτό καταληχθεί και οριστεί από την Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων, κατοχυρώνοντας και με αυτόν τον τρόπο την χωροθέτηση των πάρκων.

Φωτοβολταϊκά

Στο ίδιο μήκος κύματος με τις κατευθύνσεις της Διεύθυνσης Χωροταξικού Σχεδιασμού κινούνται και οι διατάξεις σχετικά με τα φωτοβολταϊκά με πηγές αναφέρουν ότι το σύνολο των προτάσεων έχει ενσωματωθεί στο τελικό κείμενο.

Επιγραμματικά αυτές αφορούν με ορισμό μεγίστου ποσοστού κάλυψης εδάφους από φωτοβολταϊκά επί των καλλιεργήσιμων και βοσκήσιμων εκτάσεων ανά ΟΤΑ στο 3%, καθώς και την διατήρηση της ισχύουσας νομοθεσίας σχετικά με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε γεωργική γη και σε γεωργική γη υψηλής παραγωγικότητας με όριο εγκατεστημένης ισχύος στη γεωργική γη υψηλής παραγωγής έως 1 MW.

Πηγές με γνώση του θέματος αναφέρουν ότι το ποσοστό του 3%, ακόμη κι αν τελικά θεσπιστεί, δύσκολα θα εφαρμοστεί καθώς δεν υπάρχει καταγραφή των καλλιεργήσιμων και βοσκήσιμων εκτάσεων όπως συμβαίνει στην περίπτωση των γαιών υψηλής παραγωγικότητας. Υιοθετείται επίσης η πρόταση για την εγκατάσταση πλωτών φωτοβολταϊκών σταθμών σε τεχνητές λίμνες με μέγιστο ποσοστό κάλυψης 10% με καθολικό αποκλεισμό εγκατάστασης σε φυσικές λίμνες.

«Περιοχές Επιτάχυνσης ΑΠΕ»

Επιπρόσθετα, όπως έχει γράψει το energypress σε προηγούμενο ρεπορτάζ, το νέο χωροταξικό κάνει ειδική μνεία στις «Περιοχές Επιτάχυνσης ΑΠΕ» τόσο για τα φωτοβολταϊκά όσο και για αιολικά (χερσαία και υπεράκτια), αφήνοντας ωστόσο για επόμενη φάση την θέσπιση και τον νομοθετικό χαρακτηρισμό των εν λόγω περιοχών.

Συγκεκριμένα, όπως διευκρινίζουν αρμόδιες πηγές, ο ορισμός μιας περιοχής ως «Περιοχή Επιτάχυνσης ΑΠΕ» προϋποθέτει μια ολόκληρη διαδικασία που καταλήγει στην έκδοση Προεδρικού Διατάγματος και την δημόσια διαβούλευση, πράγμα που δεν αναμένεται να γίνει άμεσα, τουλάχιστον μέχρι την έκδοση του νέου ΕΧΠ-ΑΠΕ.

Κατά συνέπεια, το νέο σχέδιο αρκείται σε κατευθύνσεις για τις πρώην λιγνιτικές περιοχές ως «Περιοχές Επιτάχυνσης ΑΠΕ» για τους φωτοβολταϊκούς σταθμούς και τις ΠΑΠ και τα θαλάσσια οικόπεδα που έχουν οριστεί για τα υπεράκτια αιολικά, στην περίπτωση των αιολικών σταθμών.

Υπενθυμίζεται ότι ο καθορισμός των «Περιοχών Επιτάχυνσης ΑΠΕ» περιλαμβάνεται στην Οδηγία για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (RED III), με την οποία υποχρεώνονται όλα τα κράτη-μέλη να προχωρήσουν στην χωροθέτηση ανάλογων γεωγραφικών ζωνών.

Standalone μπαταρίες

Το κείμενο επικαιροποιείται με ειδικές προβλέψεις για την χωροθέτηση των αυτόνομων μονάδων αποθήκευσης με μπαταρίες, έργα, τα οποία αναμένεται να αναπτυχθούν σε μαζική κλίμακα τα αμέσως επόμενα χρόνια σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της χώρας, όντας πλέον η αποθήκευση ένας εκ των βασικών πυλώνων του «πράσινου» ενεργειακού μίγματος.

Υπό αυτό το πρίσμα, το νέο ειδικό χωροταξικό επεκτείνει τις προβλέψεις χωροταξικού αποκλεισμού, κατά αναλογία με τις ισχύουσες διατάξεις στις περιπτώσεις των άλλων τεχνολογιών ΑΠΕ, και στις μπαταρίες. Σε γενικές γραμμές, σύμφωνα ασφαλείς πληροφορίες, οι ζώνες αποκλεισμού ορίζονται εντός:

• Διακηρυγμένων διατηρητέων μνημείων
• Των περιοχών απολύτου προστασίας της φύσης σύμφωνα με το νόμο 1650/1986
• Των ορίων των Υγροτόπων Διεθνούς Σημασίας (Υγρότοποι Ραμσάρ)
• Των πυρήνων εθνικών δρυμών
• Των οικοτόπων προτεραιότητας περιοχών της Επικράτειας που έχουν ενταχθεί ως τόποι κοινοτικής σημασίας στο δίκτυο Natura 2000
• Των δασών και δασικών εκτάσεων εκτός αν πρόκειται για συνοδευτικά έργα αποθήκευσης σε υφιστάμενα έργα ΑΠΕ (colocation)
• Γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας
• Περιοχών άνευ δρόμων (βλέπε θεσμός «Απάτητα Βουνά»)
• Σχεδίων πόλεων και ορίων οικισμών προς του 1923 ή κάτω των 2.000 κατοίκων περιοχών.
• Οργανωμένων περιοχών τουριστικής ανάπτυξης
• Των ατύπως διαμορφωμένων, στο πλαίσιο της εκτός σχεδίου δόμησης, τουριστικών και οικιστικών περιοχών.
• Των ακτών κολύμβησης που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα παρακολούθησης της ποιότητας των νερών κολύμβησης.

Ως προς τις ενδεδειγμένες αποστάσεις από ζώνες αποκλεισμού, το νέο χωροταξικό υιοθετεί ανάλογες προβλέψεις με την περίπτωση των φωτοβολταϊκών, δηλαδή, απαγόρευση εγκατάστασης εγγύτερα από 500 μέτρα από ζώνες απόλυτης προστασίας της φύσης, από πυρήνες εθνικών δρυμών, από ακτές κολύμβησης και από μνημεία παγκόσμιας κληρονομίας. Σημειώνεται ότι δεν προσδιορίζεται ελάχιστο όριο απόστασης στην περίπτωση των αρχαιολογικών μνημείων, πράγμα που αναμένεται να γίνει σε επόμενη φάση.

Προβληματισμοί και εν δυνάμει δικαστικές διενέξεις

Με το εν λειτουργία χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ της χώρας να φτάνει περίπου τα 16 Γιγαβάτ και το χαρτοφυλάκιο «ώριμων» πάρκων (δηλαδή με περιβαλλοντική αδειοδότηση ή/και Οριστικές Προσφορές Σύνδεσης) να υπολογίζεται σε επιπλέον 15 Γιγαβάτ, ήτοι σύνολο 31 GW, ξεπερνώντας κατά πολύ τον στόχο του 2030 (24,3 GW, ΕΣΕΚ), παράγοντες της αγοράς διατηρούν περιορισμένες προσδοκίες ως προς την αποτελεσματικότητα του νέου Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ, δεδομένου ότι, όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, «πρακτικά δεν έχει κάτι να λύσει στην ουσία του».

Συμπληρώνουν δε πως μια τέτοια «άσκηση» θα είχε νόημα το 2018 όταν εκκινούσε το «κύμα» νέων έργων ΑΠΕ ανά την επικράτεια της χώρας εν αντιθέσει με το 2025 που τα δεδομένα είναι τελείως διαφορετικά με μια σειρά έργα να καταλήγουν στα συρτάρια με απορριπτικές αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας ή να «βασανίζονται» για χρόνια στον αδειοδοτικό κυκεώνα των διαφόρων υπηρεσιών αδειοδότησης χωρίς κάποια ξεκάθαρη προοπτική όπως συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις αιολικών πάρκων.

Σε κάθε περίπτωση, όπως επισημαίνουν πηγές της αγοράς, οι καθυστερήσεις στην εκπόνηση του νέου ΕΧΠ-ΑΠΕ, όπως και, καθώς φαίνεται, η διατήρηση μιας σειράς ελλείψεων και κενών αναμένεται να επιτείνουν το πρόβλημα των αντιδράσεων των τοπικών κοινωνιών που είτε πάρει τον δρόμο του δικαστικού αγώνα είτε όχι, θα συνεχίζει να συνιστά «αγκάθι» για την περαιτέρω ανάπτυξη του «πράσινου» δυναμικού της χώρας στη βάση της συνολικότερης «ασάφειας» γύρω από την αδειοδότηση και εγκατάσταση έργων ΑΠΕ.

Σύμφωνα με την πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, η δημόσια διαβούλευση του νέου σχεδίου αναμένεται τον επόμενο μήνα, ωστόσο, πηγές με γνώση της όλης της διαδικασίας, διατηρούν επιφυλάξεις ως προς το παραπάνω χρονοδιάγραμμα, τοποθετώντας για αργότερα την οριστική ολοκλήρωση του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου.