Μπορούμε να βάλουμε τις βάσεις για τη μετατροπή της χώρας μας σε ενεργειακό κόμβο

Το 2024 που σε λίγες ημέρες τελειώνει διατηρήθηκαν οι σημαντικές προκλήσεις για τις ενεργειακές αγορές, τις οικονομία και τις κοινωνίες σε διεθνές επίπεδο και επιβεβαιώθηκαν οι συνεχώς αυξανόμενες επιπτώσεις κλιματικής αλλαγής με τα επαναλαμβανόμενα ακραία φαινόμενα της περιβαλλοντικής ρύπανσης, της ανόδου της θερμοκρασίας και της λειψυδρίας, που θα θέσουν εκατομμύρια ανθρώπους σε κίνδυνο και θα απειλήσουν την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη. Οι συνεχιζόμενες γεωπολιτικές αναταράξεις στην ευρύτερη περιοχή της χώρας μας ενίσχυσαν την αβεβαιότητα και την υψηλή μεταβλητότητα στις τιμές της ενέργειας. 

Διαμορφώνεται πλέον μια νέα παγκόσμια πραγματικότητα με συνεχιζόμενες κρίσεις και προκλήσεις, με την ανάγκη επιτάχυνσης της μετάβασης σε ένα πολύ πιο καθαρό ενεργειακό μείγμα για να διασφαλίσουμε ένα βιώσιμο περιβάλλον, καθώς και της ενίσχυσης της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού που να διασφαλίζει την αγορά ενέργειας από τις διεθνείς αναταράξεις.

Τα αποτελέσματα της προσπάθειας αυτής το 2024 και οι αστοχίες που συνέβησαν μπορούν να αποτελέσουν οδηγό για το σε ποιες διορθωτικές κινήσεις πρέπει να προβεί η παγκόσμια κοινότητα την νέα χρονιά, ώστε να προσεγγίσει την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει για ουδετερότητα άνθρακα το 2050 και για ένα βιώσιμο και ασφαλές ενεργειακά περιβάλλον.

Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα εξαιτίας της καύσης ορυκτών καυσίμων, σύμφωνα με μελέτη του Global Carbon Project, εκτιμάται ότι θα σπάσουν κάθε ρεκόρ το 2024, φθάνοντας στους 37,4 δισ. τόνους, που αντιπροσωπεύει αύξηση κατά 0,8% σε σύγκριση με το 2023. Σχεδόν εννέα χρόνια μετά τη Συμφωνία του Παρισιού και σχεδόν στα μισά της κρίσιμης για την κλιματική αλλαγή δεκαετίας, και παρά την ραγδαία πρόοδο που έχει σημειωθεί στην υλοποίηση έργων ΑΠΕ, ιδιαίτερα ΦΒ και αιολικά πάρκα, υπάρχει ακόμη σημαντική απόκλιση μεταξύ των πραγματικών αποτελεσμάτων και των επιθυμητών. Αντίστοιχη μελέτη της McKinsey υπογραμμίζει την υφιστάμενη αποσύνδεση μεταξύ των φιλοδοξιών για το κλίμα και του τι έχει επιτευχθεί, με μεγάλο ποσοστό μεγάλων έργων απανθρακοποίησης που ανακοινώθηκαν να μην έλαβαν τελικά την επενδυτική απόφαση.

Το συμπέρασμα είναι ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει να επιταχύνει την υλοποίηση έργων παραγωγής καθαρής ενέργειας, με τις κυβερνήσεις να πρέπει να επανακαθορίζουν την στρατηγική τους με βάση το διαφορετικό οικονομικό και πολιτικό τοπίο που υπάρχει σήμερα και να επικαιροποιήσουν τα πλάνα απανθρακοποίησης. Είναι σαφές ότι η επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης απαιτεί ακόμα μεγαλύτερες τομές και επενδύσεις, καθώς και ένα νέο μείγμα πολιτικών, τεχνολογιών και υπηρεσιών, με τις ΑΠΕ να κατέχουν πάντα θέση καταλύτη αποτελώντας την ουσιαστική λύση για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, και την φιλικότερη σήμερα προς το περιβάλλον, αλλά και την φθηνότερη, μορφή  ενέργειας.

Το σταθμισμένο κόστος παραγωγής από αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα συνεχίζει να μειώνεται την τελευταία δεκαπενταετία. Σύμφωνα με στοιχεία της IRENA, το κόστος των Φβ πανέλων έχει μειωθεί κατά 90% σε σχέση με το 2009, ενώ των ανεμογεννητριών μέχρι 78% σε σχέση με το 2010. Αντίστοιχα, το σταθμισμένο κόστος των ορυκτών καυσίμων, με την σταδιακή εξάντληση των αποθεμάτων τους, τις συνεχώς αυξανόμενες περιβαλλοντικές και κλιματικές τους επιπτώσεις θα συνεχίσει να αυξάνει, με μεγάλη μεταβλητότητα που επηρεάζεται από γεωπολιτικές αναταράξεις.

Στο νέο αυτό ενεργειακό τοπίο και σε μια αγορά που συνεχώς παγκοσμιοποιείται, η Ελλάδα κατέχει μια προνομιακή θέση, χάρη τόσο στα γεωγραφικά της χαρακτηριστικά και το εξαιρετικό αιολικό και ηλιακό δυναμικό, όσο και την γειτνίαση της με χώρες που μπορούν να συμπληρώσουν τη παραγωγή καθαρής και ανταγωνιστικής ενέργειας, ώστε η Ευρώπη να επιτύχει την πράσινη μετάβαση και την ενεργειακή της ασφάλεια στον επιθυμητό χρονικό ορίζοντα.

Η χώρα μας μπορεί να αναδειχθεί σε πρωτοπόρο στην πράσινη μετάβαση και να μετατραπεί σε έναν σημαντικότατο ενεργειακό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή της Ν.Α. Ευρώπης και της Α. Μεσογείου. Αντιμετωπίζοντας τις εσωτερικές προκλήσεις για την υλοποίηση των ενεργειακών της στόχων, όπως την γραφειοκρατία, την ανάγκη για την ταχύτερη δυνατή αναβάθμιση των υποδομών της και την διαμόρφωση ενός βέλτιστου μείγματος τεχνολογιών Α.Π.Ε. με την αύξηση του μεριδίου της αιολικής ενέργειας, η Ελλάδα μπορεί να επιταχύνει την ενεργειακή της μετάβαση προς όφελος των πολιτών επιτυγχάνοντας νωρίτερα να βελτιώσει την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των πολιτών.

Παράλληλα, η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να εκμεταλλευθεί την γεωστρατηγική της θέση και να καταστεί ένας σημαντικός παίκτης με ηγετικό ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο και την Νότιο-Ανατολική Ευρώπη, διαμορφώνοντας τον ενεργειακό χάρτη της ευρύτερης περιοχής.

Ο Όμιλος Κοπελούζου, αποτελώντας έναν από τους βασικούς πυλώνες της ενεργειακής μετάβασης της χώρας μας, αναπτύσσει και υλοποιεί έργα ενεργειακών υποδομών κομβικής σημασίας, με ευρύτερο αποτύπωμα που διαμορφώνουν την ενεργειακή πολιτική της Ευρώπης και της Α. Μεσογείου. Το εμβληματικό έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αιγύπτου – Ελλάδας (GREGY) για τη μεταφορά 3,000 MW καθαρής και ανταγωνιστικής ενέργειας από την Αίγυπτο στην Ελλάδα και μέρους αυτής της ενέργειας στην Ευρώπη, είναι καθοριστικής σημασίας για την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης της Ευρώπης και την ενίσχυση της ευστάθειας και της αξιοπιστίας του δικτύου, διασφαλίζοντας τη μείωση εκπομπών CO2, τη μείωση της εξάρτησης από το ρωσικό αέριο και την ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού της περιοχής.

Παράλληλα, το GREGY θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής βιομηχανίας, προσφέροντας της μεγαλύτερο εξαγωγικό προσανατολισμό και θα δημιουργήσει σημαντικά κίνητρα για την ανάπτυξη νέων βιομηχανικών επενδυτικών δραστηριοτήτων, όπως ενεργοβόρων Data Centers, εταιρειών AI, μονάδων παραγωγής πράσινου υδρογόνου και πράσινης μεθανόλης. Παράλληλα, θα βοηθήσει στην εξάπλωση της ηλεκτροκίνησης σε όλα τα κοινωνικά στρώματα, και θα ενισχύσει τις αγροτικές υποδομές, με αποτέλεσμα την δημιουργία μεγάλου αριθμού άμεσων και έμμεσων θέσεων εργασίας, δημιουργώντας τη βάση για οικονομική σταθερότητα και ασφάλεια.

Το GREGY θα μετατρέψει την Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο πράσινης ενέργειας και σε σημαντικό εξαγωγέα πράσινης ενέργειας, αποτελώντας με αυτό τον τρόπο έναν πυλώνα στήριξης και ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας, θωρακίζοντας την από τις διεθνείς γεωπολιτικές αναταράξεις. Το GREGY θα αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο για την δημιουργία ενός κάθετου ενεργειακού διαδρόμου Νότου-Βορρά, λειτουργώντας ανεξάρτητα, αλλά εάν απαιτηθεί και σε συνδυασμό με άλλα διεθνή ηλεκτρικά δίκτυα που υλοποιηθούν. Ο στρατηγικός χρονισμός του έργου GREGY και η εναρμόνισή του με τους κλιματικούς στόχους της Ε.Ε., το αναδεικνύουν ως έναν από τους κρισιμότερους παράγοντες για την επίτευξη των στόχων της Ευρώπης για ενεργειακή ασφάλεια και περιβαλλοντική βιωσιμότητα, ενισχύοντας και την οικονομική ευημερία της περιοχής.

Η νέα λοιπόν χρονιά μπορεί να θέσει τις βάσεις για να επιτύχουμε ως χώρα την μετάβαση που στοχεύουμε, να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και να αποκτήσουμε ως χώρα τον ηγετικό ρόλο που μπορούμε και πρέπει να κατέχουμε στην ευαίσθητη γεωπολιτικά περιοχή μας.
 

Ο κ. Γιάννης Καρύδας είναι Διευθύνων Σύμβουλος Renewables and Energy Storage, Copelouzos Group

Το άρθρο περιλαμβάνεται στο αφιέρωμα του energypress για τις εμπειρίες του 2024, τις προκλήσεις και τις προσδοκίες για το 2025