Κάπρος: Ζυμώσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για το πως θα διαχωριστεί η προημερήσια αγορά ώστε να αποσυνδεθούν οι τιμές ηλεκτρισμού και αερίου
Στο βασικό πρόβλημα του διαχωρισμού των τιμών ηλεκτρισμού από αυτές του αερίου και στο βέλτιστο τρόπο οργάνωσης της προημερήσιας αγοράς αναφέρθηκε ο καθηγητής ΕΜΠ, Παντελής Κάπρος, από το βήμα του Renewable & Storage Forum.
Όπως τόνισε, οι τιμές εκκαθάρισης της προημερήσιας αγοράς βρίσκονται σε πλήρη συσχέτιση με τις τιμές αερίου, συγκεκριμένα της τάξης του 98%. Αυτό συμβαίνει παρόλο που το αέριο είναι το 35% στην Ελλάδα στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής. Υπάρχουν πολλοί πιθανοί τρόποι που έχουν πέσει στο τραπέζι για να αποσυνδεθούν οι τιμές, είτε με άμεση κρατική παρέμβαση, είτε χωρίς. Στη δεύτερη περίπτωση προβλέπεται διαχωρισμός της προημερήσιας αγοράς σε δύο τμήματα, με διαφορετικούς πιθανούς τρόπους υλοποίηση
Σύμφωνα με τον κ. Κάπρο, στην καμπύλη προσφοράς των μονάδων με βάση το μεταβλητό τους κόστος, το κομμάτι των ΑΠΕ με το χαμηλό κόστος αυξάνεται διαρκώς, ενώ μειώνεται το αντίστοιχο των μονάδων αερίου, το οποίο όμως παραμένει κρίσιμο για την εξισορρόπηση των πρώτων.
Όταν η τιμή αερίου είναι υψηλή, τότε το κόστος που θα πληρώσει ο αγοραστής είναι συστηματικά μεγαλύτερο του πραγματικού κόστους οδηγώντας σε υπερκέρδη. Στο ερώτημα αν θα είναι πάντα το φυσικό αέριο που θα καθορίζει την τιμή, ο κ. Κάπρος απαντά "ναι και μάλιστα όλο και πιο πολύ". Το μοντέλο PRIMES που αναπτύσσει το εργαστήριο του ΕΜΠ δείχνει ένα μέλλον με βάση το REPower EU όπου το οριακό κόστος είναι συστηματικά μεγαλύτερο από το μέσο κόστος. Όταν συμβαίνει αυτό, τότε υπάρχει ένα δύσκολο και θεμελιώδες πρόβλημα, το οποίο δεν οφείλεται σε ολιγοπωλιακή εκμετάλλευση. "Δεν μπορεί να απαγορευτεί η προσφορά την ώρα της σπανιότητας, δεν είναι κερδοσκοπία αυτό. Αν κοπεί αυτή η προσφορά, τότε χαλάει η αγορά", υποστήριξε.
Ως το 2030 το 80% της ηλεκτροπαραγωγής θα εξαρτάται μόνο από κόστος κεφαλαίου (ΑΠΕ, πυρηνικά κτλ) και το 20% από κόστος καυσίμου, άρα τίθεται το ερώτημα του πως θα λειτουργήσει η ίδια αγορά σε ένα τεράστιο όγκο παραγωγής που δεν κάνει προσφορές αφού είναι μηδέν συνέχεια. Όλες οι προτάσεις που έχουν ακουστεί μέχρι στιγμής δίχως κρατική παρέμβαση αφορούν το διαχωρισμό της προημερήσιας αγοράς σε δύο μέρη: Ένα με μονάδες που αμοίβονται για το κεφάλαιο, όπως ΑΠΕ, και άλλο ένα με βάση το οριακό κόστος καυσίμου. Στην πρώτη περίπτωση οι μονάδες έχουν το πρόσθετο χαρακτηριστικό ότι επιδιώκουν όγκους παραγωγής και πρόβλεψη για την επόμενη ημέρα. Δεν ενδιαφέρονται για την οριακή τιμή, ούτε για να βάζουν στοιχήματα. Δεν στηρίζονται στην κυμαινόμενη τιμή spot, αλλά θέλουν μακροχρόνια εγγύηση εσόδων για στήριξη των επενδύσεων. Ο κ. Κάπρος τόνισε ιδιαίτερα ότι η συγκεκριμένη λύση καλύπτει πλήρως και τις δυνατότητες ολοκλήρωσης διμερών συμβολαίων, αφού εξασφαλίζει τη βιωσιμότητά τους.
Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο είναι ότι η προτεινόμενη λύση με διαχωρισμό της προημερήσιας αγοράς λειτουργεί και στη σύζευξη των αγορών. Δεν διαστρεβλώνει το διασυνοριακό εμπόριο και δίνει ακριβώς την ίδια σειρά ένταξης μονάδων που θα έδινε η σημερινή αγορά.
Αυτό που απομένει προς μελέτη είναι τα επιμέρους θέματα της συγκεκριμένης λύσης, δηλαδή αν το "καθαρό" τμήμα της αγοράς θα λειτουργεί απολύτως με διμερή συμβόλαια, ή στα πλαίσια μιας οργανωμένης αγοράς ΑΠΕ ως υποχρεωτικό pool με οριακή τιμή και πλαφόν, ή εναλλακτικά μια μεικτή λύση μεταξύ τους. Εκεί ακριβώς είναι που επικεντρώνονται αυτή τη στιγμή οι συζητήσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο την ανάδειξη της βέλτιστης δυνατής επιλογής.
