Η χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 900 ετών στην Αν. Μεσόγειο
Με ταχύτερο ρυθμό σε σχέση με τον παγκόσμιο μέσο όρο αυξάνονται οι θερμοκρασίες στη Μέση Ανατολή τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, καθιστώντας την περιοχή μια από τις πιο ευάλωτες στην κλιματική αλλαγή. Οι επιπτώσεις είναι ήδη ορατές, καθώς οι βροχοπτώσεις μειώνονται και οι ειδικοί προειδοποιούν ότι έρχονται ξηρασίες με μεγαλύτερη συχνότητα και ένταση. Είναι ενδεικτικό ότι τις τελευταίες εβδομάδες οι θερμοκρασίες σε ορισμένες περιοχές της Μέσης Ανατολής έχουν ξεπεράσει τους 50 βαθμούς Κελσίου.
Στο Ιράκ, οι έντονες αμμοθύελλες έχουν καταπνίξει ολόκληρες πόλεις, καθιστώντας σχεδόν αδύνατο το εμπόριο και στέλνοντας χιλιάδες ανθρώπους στα νοσοκομεία.
Στην Αίγυπτο, η άνοδος της αλατότητας του εδάφους στο Δέλτα του Νείλου κατατρώει κρίσιμες γεωργικές εκτάσεις, ενώ στο Αφγανιστάν, η ξηρασία προκαλεί κύματα μετανάστευσης των νέων από τα χωριά.
Οι κυβερνήσεις των κρατών της περιοχής προβληματίζονται για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στις οικονομίες τους και ευελπιστούν ότι στη φετινή ετήσια διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή COP27 που θα πραγματοποιηθεί στην Αίγυπτο τον Νοέμβριο, θα αναδειχθεί η κρισιμότητα του ζητήματος.
«Βλέπουμε τα αποτελέσματα ακριβώς μπροστά μας. Δεν είναι κάτι που θα μας χτυπήσει 9 ή 10 χρόνια αργότερα», δηλώνει ο Lama El Hatow, σύμβουλος περιβαλλοντικής κλιματικής αλλαγής που έχει συνεργαστεί με την Παγκόσμια Τράπεζα και ειδικεύεται στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. «Όλο και περισσότερα κράτη αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι είναι απαραίτητο» να δράσουν, συμπληρώνει η ίδια.
Η χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 900 ετών
Καθώς η περιοχή της Μέσης Ανατολής γίνεται ολοένα πιο ζεστή και ξηρή, τα Ηνωμένα Έθνη προειδοποιούν ότι η φυτική παραγωγή της μπορεί να μειωθεί κατά 30% έως το 2025, ενώ η περιοχή αναμένεται να χάσει από 6% έως 14% του ΑΕΠ της μέχρι το 2050 λόγω λειψυδρίας, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.
Στην Αίγυπτο, οι βροχοπτώσεις μειώθηκαν κατά 22% τα τελευταία 30 χρόνια. Η Ανατολική Μεσόγειος είδε πρόσφατα τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων 900 ετών, σύμφωνα με τα στοιχεία της NASA. Πρόκειται για ένα βαρύ πλήγμα σε χώρες όπως η Συρία και ο Λίβανος, όπου η γεωργία εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις. Την ίδια ώρα, η ζήτηση για νερό στην Ιορδανία και τις χώρες του Περσικού Κόλπου ασκεί μη-βιώσιμη πίεση στους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες.
Ταυτόχρονα, η αύξηση της θερμοκρασίας του νερού και του αέρα κάνει πιο συχνά τα ακραία και συχνά καταστροφικά καιρικά φαινόμενα, όπως οι φονικές πλημμύρες που έχουν πλήξει επανειλημμένα το Σουδάν και το Αφγανιστάν.
Η κλιματική κρίση έχει επίσης δυνητικά επικίνδυνες κοινωνικές επιπτώσεις. Πολλοί από αυτούς που χάνουν τα προς το ζην που έβγαζαν κάποτε στη γεωργία ή τον τουρισμό θα μετακομίσουν στις πόλεις αναζητώντας δουλειά, λέει ο Karim Elgendy, συνεργάτης των Chatham House και Middle East Institute. Αυτό πιθανότατα θα αυξήσει την ανεργία στις πόλεις και θα επιβαρύνει τις κοινωνικές υπηρεσίες ενώ θα μπορούσε να οδηγήσει και σε αύξηση των κοινωνικών εντάσεων, συμπληρώνει ο ίδιος.
Τα εμπόδια στην ανάληψη πρωτοβουλιών
Ωστόσο, παρά την διαπίστωση του προβλήματος, η ανάληψη πρωτοβουλιών δεν είναι μια εύκολη υπόθεση. Η περιοχή έχει ήδη υψηλές θερμοκρασίες και περιορισμένους υδάτινους πόρους ακόμη και υπό κανονικές συνθήκες. Οι κυβερνήσεις της Μέσης Ανατολής έχουν επίσης περιορισμένη ικανότητα προσαρμογής, σύμφωνα με έκθεση του ΔΝΤ. Οι οικονομίες και οι υποδομές είναι αδύναμες και οι κανονισμοί συχνά δεν επιβάλλονται. Η φτώχεια είναι διαδεδομένη, καθιστώντας τη δημιουργία θέσεων εργασίας προτεραιότητα έναντι της προστασίας του κλίματος. Επίσης, αυταρχικές κυβερνήσεις περιορίζουν τις πρωτοβουλίες των πολιτών για το κλίμα, ενώ δεν τηρούνται οι δεσμεύσεις για τις εκπομπές αερίων.
Η προσαρμογή των υποδομών και των οικονομιών θα είναι εξαιρετικά δαπανηρή, με το ΔΝΤ να εκτιμά ότι θα ισούται με το 3,3% του ΑΕΠ ολόκληρης της περιοχής κάθε χρόνο για τα επόμενα 10 χρόνια. Οι δαπάνες θα πρέπει να κατευθυνθούν σε πολλές κατευθύνσεις: από τη δημιουργία αποδοτικότερων συστημάτων χρήσης του νερού και νέων γεωργικών μεθόδων έως την προστασία των ακτών, την ενίσχυση των δικτύων κοινωνικής ασφάλειας και τη βελτίωση των εκστρατειών ευαισθητοποίησης.
Έτσι, μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες για τη Μέση Ανατολή και άλλα αναπτυσσόμενα έθνη στη φετινή COP είναι να πιέσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρώπη και άλλα πλουσιότερα κράτη να τηρήσουν τις μακροχρόνιες υποσχέσεις τους και να τους παράσχουν χρηματοδότηση για το κλίμα.
Οι παγκόσμιες εξελίξεις, ωστόσο, απειλούν να μειώσουν τη δυναμική της διάσκεψης. Όσον αφορά τις περικοπές των εκπομπών, η άνοδος των παγκόσμιων τιμών ενέργειας και ο πόλεμος στην Ουκρανία ώθησαν ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες να στραφούν ξανά στον άνθρακα για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας – αν και επιμένουν ότι πρόκειται μόνο για ένα προσωρινό βήμα. Η Μέση Ανατολή έχει επίσης πολλές χώρες των οποίων οι οικονομίες βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα. Τέλος, ο επίμονος πληθωρισμός και η πιθανότητα ύφεσης θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά έναντι της ανάληψης δεσμεύσεων για το κλίμα.
Πηγή: Associated Press
