Η ευελιξία στην πλευρά της ζήτησης μπορούσε να μειώσει το κόστος ενέργειας κατά 29 δισ. ευρώ έως το 2030 – Οι προκλήσεις για την Ευρώπη

H διαχείριση της ευελιξίας στην Ευρώπη από την πλευρά της ζήτησης θα μπορούσε να εξοικονομήσει έως και 29 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2030 μέσω της μείωσης των επενδύσεων για την επέκταση των δικτύων, σύμφωνα με την επιχειρηματική ένωση (smartEn). Το ζήτημα αυτό υπογραμμίστηκε έντονα από τη διακοπή ρεύματος στην Ιβηρική Χερσόνησο τον Απρίλιο, η οποία ανέδειξε τα κρίσιμα και τρωτά σημεία του εφοδιασμού

Η αξιοποίηση της διαχείρισης της ζήτησης σε ολόκληρη την ήπειρο θα αποτρέψει επίσης περίπου 15,5 TWh περικοπής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μειώνοντας παράλληλα το κόστος του συστήματος για τους καταναλωτές και τη βιομηχανία, ανέφερε σε έκθεση που δημοσίευσε η ένωση για τον κλάδο ευέλικτης διαχείρισης ζήτησης, με έδρα τις Βρυξέλλες. 

Αντί να βασίζεται αποκλειστικά στην ακριβή εφεδρική παραγωγή ενέργειας κατά τις περιόδους αιχμής, ο όμιλος δήλωσε ότι οι υπηρεσίες από την πλευρά της ζήτησης θα προσαρμόζουν την κατανάλωση προκειμένου να διατηρούν τη σταθερότητα του δικτύου.

Τροποποιώντας το προφίλ κατανάλωσης

«Φανταστείτε μια εταιρεία που παράγει κατεψυγμένα τρόφιμα - θα μπορούσε να τροποποιήσει το προφίλ κατανάλωσης ενέργειας διατηρώντας τους καταψύκτες στους μείον 21°C για μία ώρα όταν υπάρχει άφθονη φωτοβολταϊκή παροχή και στη συνέχεια αυξάνοντας τη θερμοκρασία στους μείον 19,5°C την επόμενη ώρα», σχολιάζει στο Montel News ο Sergio Giraldo, ανεξάρτητος σύμβουλος ενέργειας. 

«Με αυτόν τον τρόπο, καταναλώνουν περισσότερο όταν το κόστος ενέργειας είναι μηδενικό και λιγότερο όταν οι τιμές είναι υψηλότερες».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτίμησε ότι η αποτυχία ανάπτυξης αγορών ευελιξίας έως το 2030 θα οδηγήσει σε χαμένες εξοικονομήσεις ύψους 2,7 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, εξηγεί από την πλευρά του ο Valerio Usella, ανεξάρτητος εμπειρογνώμονας στις αγορές ενέργειας. 

«Αυτές οι εξοικονομήσεις υπολογίζονται έναντι του κόστους παραγωγής που αποφεύγεται, αλλά το πραγματικό κόστος θα μπορούσε να είναι υψηλότερο όταν η ευελιξία υποκαθιστά τις επενδύσεις στο δίκτυο», υπογράμμισε χαρακτηριστικά στο Montel News.

Τι έδειξαν τα μπλακ άουτ στην Ιβηρική

Σύμφωνα με την έκθεση smartEn η διακοπή ρεύματος της 28ης Απριλίου που έπληξε την Ισπανία, την Πορτογαλία και τμήματα της Γαλλίας κατέδειξε πώς η ευελιξία της ζήτησης θα μπορούσε να αποτρέψει ανάλογες μελλοντικές βλάβες στο δίκτυο 

Τα συστήματα με υψηλή διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας καθιστούν την ταχεία απόκριση στη ζήτηση κρίσιμη για την πρόληψη επικίνδυνων μειώσεων συχνότητας κατά τη διάρκεια αιφνίδιων ανισορροπιών προσφοράς-ζήτησης, πρόσθεσε.

Ο κλάδος της ευέλικτης διαχείρισης ζήτησης έχει επεκταθεί με την άνοδο των διαλείπουσων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε όλη την Ευρώπη.

Για παράδειγμα, η Octopus Energy, με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, διαχειρίζεται πάνω από 2 GW υπηρεσιών ευελιξίας μέσω της πλατφόρμας Kraken, εξυπηρετώντας περίπου 60 εκατομμύρια λογαριασμούς βάσει συμφωνιών αδειοδότησης με εταιρείες κοινής ωφέλειας, όπως η EDF και η Eon.

Ο φορέας εκμετάλλευσης της πλατφόρμας Piclo διευκολύνει την πρόσβαση στην αγορά για τους παρόχους ευελιξίας, διαχειριζόμενος πάνω από 350.000 εγγεγραμμένους ευέλικτους πόρους που αντιπροσωπεύουν περισσότερα από 26 GW χωρητικότητας, κυρίως στην Ευρώπη.

O ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης

Ο Giulio Troncarelli, Διευθύνων Σύμβουλος της EOT και μέλος της smartEn, δήλωσε ότι τα νοικοκυριά που χρησιμοποιούν Τεχνητή Νοημοσύνη μπορούν να συγκεντρώσουν την ενεργειακή τους ζήτηση και να μετατοπίσουν την κατανάλωση ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του δικτύου. 

«Οι αγορές επόμενης ημέρας είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικές, προσφέροντας μεγάλες δυνατότητες ευελιξίας και δημιουργώντας έσοδα για τους καταναλωτές», πρόσθεσε.

Γιατί χρειάζεται η Ευρώπη περισσότερη ευελιξία;

Όπως επισημαίνει σε ανάλυσή της η Eurelectric, το ενεργειακό σύστημα της Ευρώπης μεταβαίνει από μια κεντρική παραγωγή ενέργειας που βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα σε ένα πιο αποκεντρωμένο σύστημα που βασίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Παραδοσιακά, οι σταθμοί παραγωγής ενέργειας παρείχαν σταθερή παραγωγή. Ωστόσο, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι εγγενώς μεταβλητές (δηλαδή, πιο δύσκολο να προβλεφθεί η παραγωγή), καθώς εξαρτώνται από τις μεταβαλλόμενες καιρικές συνθήκες.

Από το 2024, σχεδόν τα δύο τρίτα της ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ προέρχονται πλέον από καθαρές πηγές , πράγμα που σημαίνει ότι η αυξανόμενη μεταβλητότητα απαιτεί ευέλικτα περιουσιακά στοιχεία και ένα προσαρμόσιμο δίκτυο για τη διαχείριση ελλειμμάτων και πλεονασμάτων. Ταυτόχρονα, η Ευρώπη καταργεί σταδιακά την παραγωγή βασικού φορτίου που βασίζεται σε ορυκτά καύσιμα, όπως ο άνθρακας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Αυτή η μετάβαση, αν και απαραίτητη για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα, καταργεί μια κάποτε αξιόπιστη πηγή ενέργειας. Κατά συνέπεια, η ανάγκη αντιστάθμισης αυτής της απώλειας έχει αυξηθεί, ενισχύοντας την ανάγκη για συστήματα που μπορούν να προσαρμόσουν γρήγορα την παραγωγή και την κατανάλωση.

Ο ρόλος του εξηλεκτρισμού

Επιπλέον, ο συνεχιζόμενος εξηλεκτρισμός των μεταφορών, της θέρμανσης και της βιομηχανίας περιπλέκει περαιτέρω τη διαχείριση του δικτύου. Η αυξανόμενη υιοθέτηση ηλεκτρικών οχημάτων, αντλιών θερμότητας και έξυπνων συσκευών εισάγει νέα και μεταβλητά φορτία. Χωρίς επαρκή μέτρα ευελιξίας —που κυμαίνονται από την αποθήκευση ενέργειας ταχείας απόκρισης έως τα προηγμένα συστήματα απόκρισης στη ζήτηση— το δίκτυο κινδυνεύει να αντιμετωπίσει συμφόρηση, αρνητικές τιμές, ακόμη και διακοπές ρεύματος κατά τις περιόδους αιχμής της ζήτησης.

Για να αντιμετωπίσουν αυτές τις αλλαγές, τα σύγχρονα δίκτυα ενσωματώνουν ευελιξία τόσο από την πλευρά της προσφοράς όσο και από την πλευρά της ζήτησης.

Πέρα από τη διασφάλιση της συνεχούς παροχής ενέργειας, η ευελιξία είναι επίσης σημαντική για την ευρύτερη ενεργειακή ασφάλεια και τους κοινωνικούς στόχους για το κλίμα. Ένα ευέλικτο σύστημα είναι καλύτερα προετοιμασμένο να ενσωματώσει μεγαλύτερους όγκους ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, μειώνοντας έτσι την εξάρτηση από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα και μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τον τομέα της ενέργειας. Επομένως, μια τέτοια προσαρμοστικότητα όχι μόνο ενισχύει την ανθεκτικότητα έναντι τόσο των φυσικών όσο και των κυβερνοαπειλών, αλλά και στηρίζει την οικονομική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

Ποιοι τύποι ευελιξίας υπάρχουν;

Η ευελιξία στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας λειτουργεί σε πολλαπλά χρονικά πλαίσια και πηγές, διασφαλίζοντας ότι η προσφορά και η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας παραμένουν ισορροπημένες υπό μεταβαλλόμενες συνθήκες. Αυτή η ευελιξία μπορεί να κατηγοριοποιηθεί με βάση τόσο τη διάρκειά της όσο και την προέλευσή της — είτε προέρχεται από προσαρμογές κατανάλωσης, αλλαγές παραγωγής είτε από αποθήκευση ενέργειας.