Η ελληνική βιομηχανία μπροστά στη νέα χρονιά
Η νέα χρονιά αποτελεί μια καλή ευκαιρία για να αναστοχαστούμε πολιτικές, να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε δράσεις και να θέσουμε στόχους. Να σχεδιάσουμε πώς θα ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητα και πώς θα αναβαθμίσουμε συνολικά την παραγωγική βάση της χώρας μας. Χωρίς αμφιβολία, στο προβλέψιμο μέλλον θα συνεχίσουμε να κινούμαστε σε ένα γεωπολιτικό περιβάλλον που θα χαρακτηρίζεται από υψηλούς βαθμούς αβεβαιότητας και διαρκείς αναταράξεις. Συγχρόνως, οι επιχειρήσεις όλων των κλάδων και μεγεθών καλούνται να ανταποκριθούν σε κρίσιμες προκλήσεις για το παρόν και το μέλλον όπως είναι: ο ψηφιακός τεχνολογικός μετασχηματισμός στην εποχή του ΑΙ· η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής· η πράσινη μετάβαση και η προσαρμογή στο νέο ρυθμιστικό πλαίσιο που διαμορφώνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο· η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού με κρίσιμες γνώσεις και δεξιότητες υπό τη σκιά της δημογραφικής γήρανσης· και οι ανατροπές στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες και στα παγκόσμια παραγωγικά δίκτυα.
Υπό αυτό το πρίσμα τα ερωτήματα που τίθενται είναι κρίσιμα: πόσο αισιόδοξοι μπορούμε να αισθανόμαστε για το μέλλον της ελληνικής παραγωγής; Ποιους ρεαλιστικούς στόχους μπορούμε να θέσουμε ώστε ο παραγωγικός μετασχηματισμός και η αλλαγή του παραγωγικού υποδείγματος της χώρας να γίνουν επιτέλους πράξη;
Οι απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα είναι αισιόδοξες --υπό προϋποθέσεις. Με τα λόγια του προέδρου του ΣΕΒ Δημήτρη Παπαλεξόπουλου «παρά τις δυσκολίες της καθημερινότητας, έχουμε πολλούς λόγους για να αισιοδοξούμε, αλλά κανέναν για να επαναπαυόμαστε». Και όπως τόνισε στο πρόσφατο βιομηχανικό συνέδριο του ΣΕΒ υπάρχουν 3 παράγοντες αισιοδοξίας για τη χώρα, όπως είναι: 1) η πορεία προς την ενεργειακή αυτονομία εφόσον προχωρήσουν οι απαραίτητες επενδύσεις, 2) η καινοτομία και το ιδιαίτερα δυναμικό οικοσύστημα που διαμορφώνεται με τις νεοφυείς επιχειρήσεις, τη συνεργασία με τα ΑΕΙ και τη βιομηχανία να δουλεύουν μαζί και με συνέργειες, και 3) η αναπτυξιακή προοπτική που δημιουργεί ο επαναπροσδιορισμός των αλυσίδων αξίας.
Η βιομηχανία που αποτελεί πυλώνα ανθεκτικότητας και ανάπτυξης κάθε σύγχρονης οικονομίας, με πολλαπλά και πολύ-επίπεδα οφέλη για όλη την κοινωνία, βρίσκεται σε τροχιά ανάκαμψης. Το πιστοποιούν μια σειρά από δείκτες και το ενισχυμένο αποτύπωμά της στην οικονομία και κοινωνία. Σύμφωνα με στοιχεία του ΣΕΒ, η βιομηχανία κρατάει ζωντανή την περιφέρεια, προσφέροντας ένα μεγάλο αριθμό καλών θέσεων εργασίας, με υψηλότερες μέσες αμοιβές κατά 32% σε σύγκριση με την υπόλοιπη οικονομία. Προσφέρει αρωγή σε κάθε γωνιά της χώρας, ενισχύει σημαντικά τα δημόσια έσοδα, και συμβάλλει στη βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου καλύπτοντας το 90% των εξαγωγών αγαθών της χώρας. Καινοτομεί, διπλασιάζοντας τα τελευταία δέκα χρόνια τις δαπάνες για Έρευνα & Ανάπτυξη και επενδύει, συχνά πριν από τους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας --με €38 δισ. ύψος συνολικών επενδύσεων. Πρωτοπορεί, επίσης, στην πράσινη μετάβαση και στην κλιματική ουδετερότητα --μειώνοντας τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου πάνω από 40%, και προωθώντας προϊόντα και υπηρεσίες με πράσινα χαρακτηριστικά. Το πολλαπλασιαστικό, θετικό κοινωνικό της αποτύπωμα αντανακλάται χαρακτηριστικά στην αύξηση της απασχόλησης αφού, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΒ, η ελληνική βιομηχανία τα τελευταία χρόνια πέτυχε να δημιουργήσει 117.000 νέες θέσεις εργασίας, σημειώνοντας άνοδο άνω του 30%, τη μεγαλύτερη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ωστόσο, για να παραμείνει διατηρήσιμη η αναπτυξιακή τροχιά της ελληνικής βιομηχανίας τα επόμενα χρόνια, και έχοντας ως ορίζοντα το 2030, χρειάζεται να επιταχύνουμε τις δομικές αλλαγές και τους μετασχηματισμούς σε όλα τα επίπεδα, με αιχμή τη συνολική βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς μας. Με άλλα λόγια, δεν αρκεί να βελτιωνόμαστε σε σχέση με το δικό μας παρελθόν, αλλά οφείλουμε να γινόμαστε καλύτεροι σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας, οι οποίοι επενδύουν μαζικά σε καινοτόμες τεχνολογίες και σύγχρονες μεθόδους. Για αυτό και είναι κρίσιμη, μεταξύ των άλλων, για την προώθηση των αναγκαίων επενδύσεων η δραστική μείωση της γραφειοκρατίας, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αφού -σύμφωνα με τον πρόεδρο της Business Europe F. Persson «κινητήριος δύναμη της επιχειρηματικότητας ιδιαίτερα στο σημερινό κόσμο είναι η ταχύτητα».
Στον ΣΕΒ πιστεύουμε ότι με ορίζοντα το 2030 μπορούμε να πετύχουμε μια πιο ανταγωνιστική οικονομία και μεγέθυνση της ελληνικής μεταποίησης στο 15% του ΑΕΠ, θέτοντας 10 ρεαλιστικούς στόχους, με:
- Διπλάσιες παραγωγικές επενδύσεις με ευρύ αποτύπωμα στην εγχώρια οικονομία και τις δουλειές
- 100πλασιες συνεργασίες επιχειρήσεων με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα.
- Τριπλάσια κεφαλαιοποίηση του οικοσυστήματος νεοφυών επιχειρήσεων.
- Διπλάσιες μεσαίες επιχειρήσεις που παράγουν, εξάγουν, και δημιουργούν απασχόληση.
- Διπλασιασμό των επιχειρήσεων που προσφέρουν ενδο-επιχειρησιακή κατάρτιση στους εργαζομένους τους.
- Διπλασιασμό των εισακτέων σε ανώτατες σχολές θετικών επιστημών, μηχανικής, τεχνολογίας (STEM) και στροφή της κατάρτισης σε τεχνικά επαγγέλματα με αναγνωρισμένες ελλείψεις.
- Ορθολογική φορολογία μισθωτών, με διεύρυνση της φορολογικής βάσης, και βελτίωση των μέσων μισθών κατά τουλάχιστον 50%.
- Ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας παράλληλα με την επιτάχυνση των πράσινων επενδύσεων
- Υπερδιπλάσια ταχύτητα στην απονομή δικαιοσύνης.
- Δραστικό περιορισμό της γραφειοκρατίας, με στόχο τη μείωση της παραγωγής νόμων στο μισό.
Για να αλλάξουμε παραγωγικό υπόδειγμα πρέπει να αξιοποιήσουμε χωρίς χρονοτριβή τη θετική συγκυρία που έχουν διαμορφώσει η αναπτυξιακή ορμή της ελληνικής οικονομίας, η βελτίωση της διεθνούς εικόνας της χώρας μας, η διαθεσιμότητα χρηματοδοτικών πόρων, η πράσινη μετάβαση και η ευρωπαϊκή προσπάθεια «επαναπατρισμού» μέρους της παραγωγής προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας. Αναπτύσσοντας -πολιτεία και επιχειρήσεις- νέες ικανότητες μπορούμε να ανέβουμε κατηγορία στην ανάπτυξη και να κτίσουμε ένα πιο παραγωγικό και βιώσιμο μέλλον.
* Ο Δημήτρης Βέργαδος είναι Χημ. Μηχανικός ΕΜΠ, Διευθυντής ΜΜΕ και Ενημέρωσης του ΣΕΒ
