Η αποθήκευση ενέργειας ως αναγκαιότητα

Ξεκινάμε παραθέτοντας μία δημοφιλή αγγλική φράση «may you live in interesting times», η οποία αποδίδεται από κάποιους στην αρχαία κινεζική κατάρα «είθε να ζήσεις σε ενδιαφέροντες καιρούς». Ανεξαρτήτως όμως της προέλευσης αλλά και το αν είναι κατάρα η παραπάνω φράση, το γεγονός είναι ότι, σήμερα όλοι μας ζούμε όχι απλά σε «ενδιαφέροντες καιρούς», αλλά σε μια χρονική περίοδο που θα απασχολήσει τους ιστορικούς του μέλλοντος.

Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, πλησιάζοντας στο τέλος μιας ακόμη χρονιάς που σημαδεύτηκε από την πανδημία και η οποία, το τελευταίο τρίμηνο, μας επιφύλασσε και μια πρωτοφανή κρίση τιμών ενέργειας, οι εξελίξεις για τον τομέα της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας ήταν, μάλλον, θετικές. Και αν όχι θετικές, σε κάθε περίπτωση – εν αντιθέσει με τα προηγούμενα χρόνια – υπήρχαν εξελίξεις, οι οποίες αποτυπώνονται, καταρχάς, στις 181 άδειες παραγωγής για μονάδες αποθήκευσης συνολικής ισχύος 14,3 GW που είχαν εκδοθεί έως τις αρχές του Δεκεμβρίου του 2021.

Το ως άνω ιδιαίτερα έντονο ενδιαφέρον αναφορικά με τον τομέα της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας είναι  αναμενόμενο και συνάμα απαραίτητο, δεδομένου ότι η ανάπτυξη των συστημάτων αποθήκευσης είναι αναγκαία αφενός για την επίτευξη των στόχων από-ανθρακοποίησης, αφετέρου για όλους τους περιβαλλοντικούς στόχους της χώρας.

Μετά τον λιγνίτη τι; 

Συγκεκριμένα, για να πετύχει η χώρα μας  τους στόχους που έχουν τεθεί από την ΕΕ, οι οποίοι μάλιστα αναθεωρήθηκαν προς τα πάνω, να σταματήσει δηλαδή να παράγει ηλεκτρική ενέργεια από ορυκτά καύσιμα, θα χρειαστεί να αξιοποιήσουμε όλες τις τεχνολογίες που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα.

Σε πρώτη φάση, η ηλεκτροπαραγωγή από λιγνίτη οφείλει να σταματήσει, γεγονός που δημιουργεί άμεση ανάγκη για ευέλικτη ηλεκτροπαραγωγική ισχύ, η οποία θα συμπληρώνει τη σταδιακά αυξανόμενη ισχύ από ΑΠΕ. Η πιο άμεση λύση είναι οι σύγχρονες μονάδες φυσικού αερίου που επιτρέπουν τη μείωση των εκπομπών έως και 75% σε σύγκριση με τις παλαιές υφιστάμενες λιγνιτικές. Ωστόσο, η στόχευση για μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2050, επιβάλλει να δούμε και πέρα από αυτές τις μεταβατικές λύσεις. Συνεπώς, οι επενδύσεις σε συστήματα μονάδων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, θα κληθούν να προσφέρουν στο δίκτυο μακροπρόθεσμα την απαραίτητη ευστάθεια και ευελιξία για να ανταποκριθεί στις ανάγκες για ρεύμα με μηδενικές εκπομπές. 

Τα συστήματα αποθήκευσης μπορούν να διασφαλίσουν γρήγορη αδειοδότηση, ταχεία κατασκευή, έχουν εξαιρετικά χαμηλά κόστη συντήρησης, ενώ μπορούν να εγκατασταθούν γεωγραφικά όπου απαιτηθεί. Οδεύοντας ολοένα προς μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, οι μονάδες αποθήκευσης αποτελούν την πιο ρεαλιστική επιλογή για την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης. Επίσης, με τη συνεχή εξέλιξη της τεχνολογίας, το κόστος τους μειώνεται διαρκώς, οπότε ελκύουν και σημαντικές επενδύσεις.

Ταυτόχρονα, μειώνουν το κόστος παραγωγής, αφού ενσωματώνουν ενέργεια χαμηλού κόστους που παράγεται από ΑΠΕ, υποστηρίζουν την επέκταση της εγκατάστασης συστημάτων ΑΠΕ, διότι εξομαλύνουν την ασταθή παραγωγή τους και συνεπώς επιτρέπουν την απορρόφηση του πλεονάσματος παραγόμενης ενέργειας, και λόγω του ελάχιστου περιβαλλοντικούς τους αποτυπώματος, υποστηρίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Συμπερασματικά, τα συστήματα αποθήκευσης, παρέχουν ισχύ ταχείας απόκρισης και ενέργεια με ή χωρίς τη συνεργασία σταθμών ΑΠΕ, μέσω γρήγορων και αξιόπιστων επικουρικών υπηρεσιών, στις βασικές αγορές του χρηματιστηρίου ενέργειας (προ-ημερησία, ενδοημερησία) και στην ευαίσθητη αγορά εξισορρόπησης, βοηθώντας την Ελλάδα να πετύχει την ενεργειακή μετάβαση.

Η ΕΠΣΑΗΕ

Αναγνωρίζοντας την ανάγκη προώθησης και άμεσης ενσωμάτωσης της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας στο Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, το Ινστιτούτο Ενέργειας Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ) προχώρησε σε συνεργασία με την EDF, την Enel Green Power, την MYTILINEOS, τη Siemens Gamesa και τη Vestas, στη σύσταση της Ελληνικής Πρωτοβουλίας Συστημάτων Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας ΕΠΣΑΗΕ). Βασικός σκοπός της Πρωτοβουλίας , μεταξύ άλλων, είναι να βοηθήσει, με την επιστημονική της κατάρτιση και τη διεθνή εμπειρία των μελών της, την τρέχουσα χρονική περίοδο την Πολιτεία να δημιουργήσει ένα σταθερό και αποτελεσματικό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο θα οδηγήσει με ασφάλεια στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας αξιοποιώντας στο έπακρο τις διαθέσιμες τεχνολογίες.

Ως εκ τούτου, εντός του 2022, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα σταθερό, τεχνολογικά ουδέτερο και αποτελεσματικό ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο θα βασίζεται στους ακόλουθους άξονες:

• Ενημέρωση, εκπαίδευση και εγρήγορση όλων των ενδιαφερομένων μερών για την εμπέδωση της προστιθέμενης αξίας της συγκεκριμένης τεχνολογίας, τόσο για το περιβάλλον, όσο και για την κοινωνία, τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις.
• Διασφάλιση ενός ισότιμου, ευέλικτου και φιλικού περιβάλλοντος για την αδειοδοτική διαδικασία, τη διασύνδεση με το Σύστημα και την ομαλή λειτουργία των έργων.
• Εξασφάλιση ότι τα συστήματα αποθήκευσης θα είναι σε θέση να λειτουργούν πλήρως σε όλες τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας συμπεριλαμβανομένων των επικουρικών υπηρεσιών. Με τον τρόπο αυτό τα συγκεκριμένα έργα θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε εναλλακτικές ροές εσόδων, με αποτέλεσμα να βελτιώνουν τόσο το επίπεδο ανταγωνιστικότητας τους, όσο και το συνολικό λειτουργικό κόστος του εθνικού συστήματος.
• Μείωση του ρίσκου υλοποίησης των σχεδιαζόμενων επενδύσεων μέσω διασφάλισης κατάλληλης μορφής οικονομικής υποστήριξης από ευρωπαϊκούς πόρους, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, μπορεί και θα είναι ο πρωταγωνιστής της ενεργειακής μετάβασης στη χώρα μας, αρκεί η Πολιτεία να σταθεί αρωγός και να εξασφαλίσει ισότιμους όρους ανταγωνισμού μεταξύ των συμμετεχόντων στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

---------------------------------

Ο κ. Εμμανουήλ Καραπιδάκης είναι γενικός διευθυντής της πρωτοβουλίας ΕΠΣΑΗΕ