Ετήσια έρευνα του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ενέργειας: Τα πιο κρίσιμα ενεργειακά ζητήματα για το 2022 στην Ελλάδα και τον κόσμο - Σχολιασμός από τον Χάρη Δούκα
Τις κρίσιμες αβεβαιότητες και προτεραιότητες που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν, διαχειριστούν και διαμορφώσουν οι φορείς χάραξης πολιτικής, διευθύνοντες σύμβουλοι και ειδικοί στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης αναδεικνύει η ετήσια έρευνα «2022 Issue Monitor» που εκπονήθηκε από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ενέργειας (World Energy Council - WEC). Αφορά τα πιο κρίσιμα ενεργειακά ζητήματα που θα μας απασχολήσουν το 2022 σε παγκόσμιο επίπεδο, στην Ευρώπη και την Ελλάδα.
Το energypress επικοινώνησε με τον κ. Χάρη Δούκα για ένα σύντομο σχολιασμό των επιμέρους αποτελεσμάτων της έρευνας.Τον ρόλο της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής στο παγκόσμιο Συμβούλιο Ενέργειας επιτελεί το ΤΕΕ και ο κ. Χάρης Δούκας έχει οριστεί υπεύθυνος από το ΤΕΕ.
Το «2022 Issues Monitor» αποτελεί μια αξιολόγηση της επίδρασης κρίσιμων ζητημάτων της ενεργειακής ατζέντας, βασισμένη στις απόψεις περισσότερων από 2.200 ηγετών στον τομέα της ενέργειας, οι οποίοι προέρχονται από 108 χώρες.
Κάθε χάρτης αποτελεί μια οπτική αναπαράσταση κρίσιμων αβεβαιοτήτων και προτεραιοτήτων που προσπαθούν να αντιμετωπίσουν, διαχειριστούν και διαμορφώσουν οι φορείς χάραξης πολιτικής, διευθύνοντες σύμβουλοι και ειδικοί στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης. Οι χάρτες αυτοί χρησιμοποιούνται ευρύτατα από τις επιτροπές του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ενέργειας αλλά και την παγκόσμια ενεργειακή κοινότητα, παρέχοντας εκτιμήσεις για το κατά πόσο η τρέχουσα ενεργειακή ατζέντα είναι εναρμονισμένη με την πραγματικότητα όπως αυτή αποτυπώνεται από τις απόψεις ειδικών σε ενεργειακά ζητήματα κάθε χώρας.
Τέσσερις εικόνες για την οπτική αναπαράσταση των αποτελεσμάτων
Figure 1 – Issue Monitor 2022_GLOBE
Δούκας – «Το παγκόσμιο περιβάλλον χαρακτηρίζεται από πολύ υψηλή αβεβαιότητα, ασαφή ατζέντα προτεραιοτήτων και σενάρια ‘χαμηλής εμπιστοσύνης’. Οι παγκόσμιοι ηγέτες αναγνωρίζουν ότι ζούμε σε συνθήκες υψηλής αβεβαιότητας, τις επιπτώσεις της οποίας δεν μπορεί κανείς να εκτιμήσει»
Σε παγκόσμιο επίπεδο, σχεδόν όλα τα ζητήματα που κλήθηκαν να αξιολογήσουν οι ειδικοί χαρακτηρίστηκαν από πολύ υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας. Οι τιμές των αγαθών, η γεωπολιτική, η διαχείριση της κλιματικής αλλαγής και η οικονομική ανάπτυξη βρέθηκαν στην κορυφή της λίστας όσον αφορά στα κρίσιμα ζητήματα σημαντικής επίδρασης αλλά και με πολύ υψηλή αβεβαιότητα.
Αντίθετα, λίγα ήταν τα ζητήματα που χαρακτηριστήκαν χαμηλής αβεβαιότητας, ώστε να αποτελέσουν τις αδιαμφισβήτητες προτεραιότητες του προσεχούς διαστήματος.
Αυτό καταδεικνύει τη δυσκολία που υπάρχει στην εστίαση σε μια σαφή ατζέντα, με αποτέλεσμα να απαιτείται άμεσα μια διαδικασία ανανέωσης των προτεραιοτήτων για την ενεργειακή μετάβαση που θα λαμβάνει υπόψιν την υψηλή αβεβαιότητα.
Figure 2 – Issue Monitor 2022_GLOBE DIFFERENCE
Η αδυναμία διαχείρισης της υψηλής και αυξανόμενης αβεβαιότητας, ενέχει τον κίνδυνο να καταστήσει ακόμα δυσκολότερη τη χάραξη μιας συγκεκριμένης κατεύθυνσης για το ενεργειακό σύστημα, η έλλειψη της οποίας με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει σε πρόσθετη απραξία.
Έτσι, σενάρια επιστροφής στην προ-πανδημίας κανονικότητα φαντάζουν ολοένα και λιγότερο πιθανά. Αντίθετα τη θέση τους παίρνουν σενάρια ‘χαμηλής εμπιστοσύνης’, με λύσεις που δίνονται σε εθνικό επίπεδο με διαφορετικές προσεγγίσεις και αξιοποίηση κυρίως ίδιων δυνάμεων. Τέτοια σενάρια ωστόσο αφήνουν πίσω αναπτυσσόμενες και χαμηλού εισοδήματος οικονομίες. Σημαντικό στοιχείο είναι επίσης ότι οι τάσεις αυτές επεκτείνονται και στην ενεργειακή μετάβαση.
Δούκας – «Την πιο μεγάλη αύξηση στην επίδραση και την αβεβαιότητα σε σχέση με το 2020 έχουν ζητήματα που επηρεάζουν την «ενεργειακή ισότητα», όπως οι (προσιτές) τιμές των αγαθών, η πρόσβαση σε ποιοτική ενέργεια, τονίζοντας την ανάγκη τοποθέτησης του ανθρώπινου παράγοντα στο επίκεντρο του διαλόγου για την ενεργειακή μετάβαση.»
Μάλιστα, σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι ειδικοί τοποθέτησαν την «πρόσβαση σε ποιοτική ενέργεια» ως σημαντική παγκόσμια προτεραιότητα, δίνοντας της μεγαλύτερη αξία και μια νέα οπτική σε σχέση με τον προηγούμενο ορισμό της πρόσβασης στην ενέργεια που δεν περιλάμβανε το στοιχείο της ποιότητας.
Figure 3 – Issue Monitor 2022_ / commenting
Ειδικά για την Ευρώπη, τα αποτελέσματα ακολουθούν τις παγκόσμιες τάσεις, με την αβεβαιότητα να παρουσιάζει σημαντική αύξηση στα περισσότερα ζητήματα που τέθηκαν προς αξιολόγηση, με τις τιμές των αγαθών και τη γεωπολιτική να ξεχωρίζουν για την περιοχή. Η αύξηση της αβεβαιότητας γύρω από τα συγκεκριμένα ζητήματα δείχνει να καθοδηγείται σε μεγάλο βαθμό από την ανησυχία των ειδικών γύρω από την ενεργειακή ασφάλεια και τις σημαντικές αυξήσεις στις τιμές, ειδικά του αερίου, που αντιμετωπίζει η Ευρώπη.
Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παραμένουν ως η βασική προτεραιότητα σε όλη την Ευρώπη. Το υδρογόνο εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται ως μια τεχνολογική λύση που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα αβεβαιότητας, με τη εξέλιξη του συγκεκριμένου ζητήματος να παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το μέλλον καθώς αποτελεί σημαντικό κομμάτι της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας (EU Green Deal) και τους αντίστοιχους στόχους κλιματικής ουδετερότητας.
Δούκας – «Η πυρηνική ενέργεια εμφανίζεται (για 1η φορά) στο χώρο προτεραιοτήτων των ειδικών με μια μέση απόδοση τόσο στην εκτιμώμενη επίδραση όσο και στην αβεβαιότητα. Δημιουργούνται άραγε συνθήκες αναγέννησής της στο μέλλον; Είναι ένα ερώτημα που μένει να απαντηθεί.»
Figure 4 – Issue Monitor 2022_Greece
Για την Ελλάδα, η γεωπολιτική αποτελεί το ζήτημα με την υψηλότερη αβεβαιότητα σύμφωνα τις εκτιμήσεις των ειδικών στον τομέα της ενέργειας, αποτυπώνοντας την επίδραση της γεωπολιτικής έντασης στο μέτωπο Ρωσίας-Ουκρανίας αλλά και τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Η άνοδος των τιμών του φυσικού αερίου σε όλη την Ευρώπη, είχε σημαντική επίδραση στην ηλεκτροπαραγωγή της χώρας, η οποία εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από το αέριο. H συνεχής αύξηση των τιμών σε συνδυασμό με την έλλειψη πρώτων υλών εξαιτίας της πανδημίας του COVID-19 επηρεάζουν οριζόντια όλες τις βιομηχανίες και δημιουργούν ένα περιβάλλον υψηλού ρίσκου που πιθανώς να αποθαρρύνει νέες επενδύσεις.
Η πυρηνική ενέργεια χαρακτηρίζεται ως πάρα πολύ χαμηλής επίδρασης στον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας, σε αντίθεση με την μέτρια επίδραση σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτή η τάση σχετίζεται άμεσα με την απουσία των πυρηνικών από το ενεργειακό μείγμα της χώρας και τα ειδικά γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής (σεισμογενής) που λειτουργούν αποτρεπτικά στην διείσδυση της τεχνολογίας.
Δούκας – «Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παραμένουν ως η βασική προτεραιότητα και στην Ελλάδα. Πρόσθετα, οι ειδικοί τονίζουν την υψηλή επίδραση νέων συστημάτων αποθήκευσης και τεχνολογιών αύξησης της ευελιξίας του ενεργειακού συστήματος που πρέπει να αναπτυχθούν και να υιοθετηθούν, καθώς και την ανάγκη επενδύσεων αύξησης της διασυνδεσιμότητας του δικτύου, ώστε να επιτραπεί η πρόσθετη διείσδυση των ΑΠΕ.»
Συνεργατικές δράσεις στην παραγωγή ενέργειας μέσα από την δημιουργία ενεργειακών κοινοτήτων κερδίζουν δημοτικότητα, και παρέχουν τη δυνατότητα ενδυνάμωσης των προσπαθειών για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, εξασφαλίζοντας καθαρή και χαμηλού κόστους ενέργεια για όλους.
Τελευταίο βασικό συμπέρασμα αποτελεί η έμφαση στην Ενεργειακή Αποδοτικότητα που δίνουν οι εμπειρογνώμονες, καθώς έχει την μεγαλύτερη επίδραση μετά τις ανανεώσιμες πηγές. Απαιτείται αύξηση των επενδύσεων στην αναβάθμιση του κτηριακού αποθέματος στον οικιακό και τριτογενή τομέα, αξιοποιώντας τους πόρους του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Περισσότερα για τα αποτελέσματα εδώ – World Energy Issues Monitor | 2022 | World Energy Council
Για τους διαδικτυακούς χάρτες, μπορείτε να μπείτε εδώ – World Energy Issues Monitor
Χάρης Δούκας | energypress
