«To drill or not to drill». Ιδού η απορία.
Ένα αληθινά υπαρξιακό ερώτημα που τίθεται ουσιαστικά σε όλη την ανθρωπότητα και εξ αυτού και μόνο, μάλλον είναι ένα σκαλί πιο πάνω από εκείνο του Άμλετ.
Μπορούμε να πάρουμε τη σωστή απόφαση;
Έχουμε όλα τα στοιχεία;
Είναι ξεκάθαρο το διακύβευμα;
Ναι τα γνωρίζουμε όλα. Δεν έχουμε πλέον τη «δικαιολογία» της άγνοιας.
Πολλά τα επιχειρήματα και από τις δυο πλευρές, οικονομικά, εθνικά, ενεργειακά και κυρίως περιβαλλοντικά.
Προσωπικά συμφωνώ γενικά με τις θέσεις των δύο μεγάλων περιβαλλοντικών οργανώσεων Greenpeace και WWF και σας παραπέμπω εκεί για πληθώρα επιχειρημάτων και άφθονη τροφή για σκέψη.
Εγώ θα ασχοληθώ μόνο με την κλιματική αλλαγή και πως αυτή επηρεάζεται από παρόμοιες εξορύξεις υδρογονανθράκων.
Ξεκινώ θέτοντας το θέμα με ένα ιατρικό παράδειγμα:
Πρόβλημα: Σχεδόν το 100% των πνευμονολόγων του πλανήτη σου λένε πώς αν δεν κόψεις το τσιγάρο, είναι απολύτως και χωρίς καμία αμφιβολία βέβαιο και επιστημονικά τεκμηριωμένο από τις εξετάσεις σου, ότι θα αναπτύξεις ένα καρκίνο που θα είναι όλος δικός σου και θα είναι οι μέρες σου μετρημένες.
Ερώτηση: Ποια από τις παρακάτω λύσεις θα επιλέξεις:
- Το κόβεις τελείως και επιλέγεις υγιεινή ζωή.
- Το περιορίζεις για να ικανοποιήσεις τους δικούς σου και να γλυτώσεις τη γκρίνια τους, αλλά πίσω από την πλάτη τους συνεχίζεις να καπνίζεις.
- Συνεχίζεις να καπνίζεις αδιαφορώντας για την επιστήμη και μάλιστα για να μην σου λείψει, υποστηρίζεις όπως μπορείς την ενίσχυση της καπνοβιομηχανίας.
Κάπως έτσι έχουν τα πράγματα, σε επίπεδο πλανήτη, αλλά και χώρας.
Και πρέπει να αποφασίσουμε άμεσα, αν θα κόψουμε το τσιγάρο ή αν θα μας κόψει.
Μετρώντας διοξείδιο του άνθρακα μπας και αφυπνιστούμε.
Στην περίπτωση του πλανήτη και της ανθρωπότητας, πνευμονολόγοι είναι οι κλιματικοί επιστήμονες. Αυτοί οι καλοί άνθρωποι, (το 97% των οποίων υποστηρίζουν ότι υπάρχει κλιματική αλλαγή και ότι γι αυτήν ευθύνεται η ανθρωπότητα και η αλόγιστη σπατάλη ορυκτών καυσίμων)[i], μας έχουμε μεταφέρει με χίλιους τρόπους την γνώση και αγωνία τους για το μέλλον μας. Που είναι και δικό τους φυσικά.
Οι εκθέσεις της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC—Intergovernmental Panel on Climate Change)[ii] με τις γνωστές Synthesis Report με την 6η να ετοιμάζεται για το 2022 (AR6 Synthesis Report: Climate Change 2022)[iii] και πιο πρόσφατη αυτή του Οκτωβρίου του 2018[iv] (IPCC 1.5o C Special Report), δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία για το που πάμε, τι πρόκειται να συμβεί και τι πρέπει να κάνουμε για να μη συμβεί το μοιραίο.
Και το μοιραίο εν προκειμένω είναι αυτό που θα προκύψει από την άνοδο της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 3,5-4,0ο C, η οποία άνοδος έχει κλειδώσει σήμερα εξ αιτίας της πορείας που έχουμε πάρει και στην οποία συνεχίζουμε να βαδίζουμε ατάραχοι.
Οι επιστήμονες μπορούν πολύ απλά να υπολογίσουν το μέγιστο όριο των ποσοτήτων άνθρακα (Α GtCO2) που μπορούν να συγκεντρωθούν στην ατμόσφαιρα, για την περίοδο 2000-2050, για να υπάρχει μια πιθανότητα συγκράτησης της ανόδου της μέσης ετήσιας παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από 2oC, π.χ. 20%[v]. Για μεγαλύτερη πιθανότητα αποφυγής ανόδου της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας, το Α πρέπει να είναι μικρότερο.
Οι ποσότητες των αερίων του θερμοκηπίου που βρίσκονται ήδη στην ατμόσφαιρα σήμερα είναι επίσης γνωστές (Β GtCO2).
Άρα, με απλή αριθμητική βρίσκουμε ότι για τα επόμενα μέχρι το 2050 χρόνια, μπορούμε να προσθέσουμε στην ατμόσφαιρα συγκεκριμένη ποσότητα CO2 (Χ GtCO2), όπου (Χ=Α-Β) και ούτε μόριο παραπάνω, αν είναι να τηρηθεί η ανωτέρω συνθήκη, συγκράτησης της ανόδου της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας.
Σημειώστε πως αν μειωθεί το όριο ανόδου θερμοκρασίας στον 1,5 oC, όπως μας προέτρεψε τεκμηριωμένα το IPCC 1.5 oC Special Report[vi], θα μειωθεί και το ύψος του «επιτρεπτού» προϋπολογισμού άνθρακα.
Ήδη αυτή η πρόσφατη έκθεση, IPCC’s SR15, υπολογίζει τον προϋπολογισμό άνθρακα για να έχουμε πιθανότητες 33% να αποφύγουμε υπερθέρμανση πάνω από 1.5 oC στα 420 GtCO2 που αντιστοιχούν σε 10 έτη με σημερινό ύψος ετήσιων εκπομπών CO2 και για 50% πιθανότητα στα 580 GtCO2, δηλαδή σε 14 χρόνια με σημερινό ύψος ετήσιων εκπομπών CO2.
Είναι μια απλοποιημένη αλλά απόλυτα κατανοητή υπολογιστική μέθοδος, όπου υποθέσεις όπως π.χ. οι επιδιωκόμενες πιθανότητες επίτευξης του στόχου επηρεάζουν το αποτέλεσμα, όμως η απόλυτη ακρίβεια των προϋπολογισμών δεν είναι το ζητούμενο αλλά η τάξη μεγέθους των εκτιμήσεων και η κατεύθυνση που δείχνουν.
Μικρή σημασία έχει αν "αυτοκτονούμε" καίγοντας το 15% το 20% ή το 25% των αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων.
Σημασία έχει ότι αυτοκτονούμε.
Ή μάλλον δολοφονούμε, τους απογόνους μας, τους οποίους ειρήσθω εν παρόδω, λατρεύουμε και θα δίναμε και τη ζωή μας γι αυτούς.... αλλά όχι και να κόψουμε την κακή συνηθεια των ορυκτών καυσίμων... μην είστε τόσο απαιτητικοί, ούτε λόγος να γίνεται γι αυτό.
Και η κατεύθυνση είναι ξεκάθαρη.
Όλοι γνωρίζουμε ότι οι εκπομπές των αερίων που περιέχουν άνθρακα προέρχονται από τα ορυκτά καύσιμα, δηλαδή από τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, με αυτή τη σειρά επικινδυνότητας, επί τη βάση ποσοτήτων εκπεμπόμενου διοξειδίου άνθρακα ανά μονάδα.
Είναι επίσης γνωστό ότι τα αποδεδειγμένα παγκόσμια αποθέματα ορυκτών καυσίμων, κρατικά και ιδιωτικά, ισοδυναμούν με 2.795 GT CO2 (και παραπάνω να είναι, τόσο το χειρότερο)
Επομένως, με απλή αριθμητική και σε συνέχεια των προηγούμενων υπολογισμών, μπορούμε να βρούμε το ύψος των ποσοτήτων των αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η επίτευξη του στόχου συγκράτησης της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας.
Διαιρώντας τον στόχο που θέτει η τελευταία έκθεση της IPCC με το σύνολο των αποθεμάτων, π.χ. (580/2.795), βρίσκουμε 21%.
Αυτό σημαίνει πως αν θέλουμε να έχουμε μια πιθανότητα 50/50 να μην ανέβει η θερμοκρασία πάνω από 1,5 oC τότε δεν πρέπει να χρησιμοποιήσουμε πάνω από 21% των αποθεμάτων ορυκτών καυσίμων.
Και τα υπόλοιπα;
Τα υπόλοιπα ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΕΙΝΟΥΝ ΣΤΟ ΥΠΕΔΑΦΟΣ!
Αυτό είναι ένα επιστημονικό δεδομένο.
Απλή αριθμητική.
Δεν έχει άλλη ανάγνωση.
Εν τω μεταξύ στον γαλάζιο πλανήτη….
Ο οργανισμός REN21 του οποίου ηγείται ο δικός μας καθηγητής Αρθούρος Ζερβός, στην ετήσια έκθεση του για την κατάσταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στον πλανήτη Renewables 2018 Global Status Report[iv] επικεντρώνεται σε μια μεγάλη αλήθεια που δεν θέλαμε να δούμε.
Είναι μια κλασσική περίπτωση επιλογής του δέντρου από το δάσος.
Το δέντρο είναι η πραγματικά εκρηκτική πορεία στις παγκόσμιες εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών και αιολικών και η πτώση του κόστους παραγωγής, μάλιστα ακόμη και κάτω και από τον άνθρακα, που είναι μεν πολύ εντυπωσιακή και πολλά υποσχόμενη αλλά……
Το δάσος είναι, ότι, σχεδόν το 80% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας εξακολουθεί να προέρχεται από ορυκτά καύσιμα.[v]
Και επομένως αυτή η πράσινη έκρηξη, όσο εντυπωσιακή και αν είναι, δεν είναι αρκετή για να κάνει τη διαφορά που χρειάζεται για να επιτευχθούν οι στόχοι της συμφωνίας του Παρισιού.
Και μάλιστα οι εκπομπές διοξειδίου το άνθρακα συνεχίζουν να ανεβαίνουν αντί να μειώνονται!
Το 2018 αυξήθηκαν κατά 2.7% (!!!) τροφοδοτούμενες από την καύση παλαιών και νέων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων.
Τι κάνουμε λοιπόν;
Εδώ βρισκόμαστε και αυτήν την εξίσωση πρέπει να λύσουμε
Την αντικατάσταση της οικονομίας του άνθρακα με την πράσινη οικονομία.
Την κόντρα του νέου με το παλιό.
Και σε αυτό το σημείο ας κάνουμε μια μικρή στάση.
Από τους εκπρόσωπους του παλιού που είναι στην εξουσία και άρα αποφασίζουν για όλους μας, κανείς δεν θα ζει το 2050, που η κλιματική αλλαγή θα κάνει πάρτι στον πλανήτη, όπως ο χειμώνας στον κήπο του εγωιστή γίγαντα.
Τότε, όμως, θα ζουν τα παιδιά μας.
Αυτοί οι έφηβοι που απεργούν από το σχολείο τους κάθε Παρασκευή, μπας και τους αντιληφθούμε και δώσουμε σημασία στο μέλλον τους.
Και θα μεγαλώνουν τις δικές τους οικογένειες.
Σε τι συνθήκες;
Το μέλλον είναι δικό τους.
Η επιλογή των ορυκτών καυσίμων είναι μια δεσμευτική επιλογή για το μέλλον των επόμενων γενεών.
Έχουμε δικαίωμα να επενδύσουμε ΕΜΕΙΣ το ΔΙΚΟ ΤΟΥΣ μέλλον στην οικονομία των ορυκτών καυσίμων;
Δεν πρέπει να έχουν τα παιδιά μας αυτήν την επιλογή;
Η πλήρης και ανεπιφύλακτη αποδοχή της επιστήμης και επομένως της πραγματικότητας της κλιματικής αλλαγής, θα σήμαινε αυτόματη απόρριψη των ορυκτών καυσίμων και προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που συνιστούν ένα μοναδικό και ίσως το πιο ισχυρό όπλο στη φαρέτρα μας για αναχαίτιση της κλιματικής αλλαγής.
Και ο μετασχηματισμός σε μια πράσινη οικονομία μηδενικού άνθρακα δεν είναι το πικρό φάρμακο που καλούμαστε να πάρουμε για να σωθούμε.
Το αντίθετο! Είναι μια μοναδική ευκαιρία να δημιουργήσουμε ένα κόσμο τον οποίο έτσι κι αλλιώς θα έπρεπε να είχαμε δημιουργήσει.
Ας αφήσουμε τα ορυκτά καύσιμα εκεί που βρίσκονται.
Για να μείνουμε κι εμείς εδώ που είμαστε.
του Γιάννη Τσιπουρίδη
Αθήνα 14 Απριλίου 2019
