Δόθηκε στη δημοσιότητα ο «Ενεργειακός Παλμός» του Παγκοσμίου Συμβουλίου Ενέργειας – «Εθνικά» κριτήρια στις προτεραιότητες, ιδιαίτερη βαρύτητα στην ενεργειακή ασφάλεια
Το Παγκόσμιο Συμβούλιο Ενέργειας (“World Energy Council – WEC”) δημοσίευσε χθες τα αποτελέσματα του τελευταίου Παγκόσμιου Ενεργειακού Παλμού (“World Energy Pulse”), στο οποίο συμμετείχαν περισσότεροι από 700 ηγέτες ενέργειας και υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων από σχεδόν 80 χώρες. Πρόκειται για μία έρευνα του WEC, που στόχο έχει να παρέχει την πλέον ενημερωμένη εικόνα των τρεχουσών στάσεων και αναγκών σχετικά με την ενεργειακή μετάβαση που διενεργείται σε παγκόσμιο επίπεδο.
Το 1ο ιδιαίτερα ενδιαφέρον σημείο της έκθεσης είναι πως τα εθνικά συμφέροντα εξακολουθούν να κυριαρχούν. Σχεδόν οι μισοί (46%) εκ των ερωτηθέντων αναφέρουν τις εθνικές προτεραιότητες και τον κίνδυνο μιας ανεξέλεγκτης κούρσας πράσινης τεχνολογίας ως τα μεγαλύτερα εμπόδια για την ομαλή και δίκαιη μετάβαση σε μία οικονομία μηδενικών εκπομπών.
Είναι το αποτέλεσμα των μετασεισμών από τον COVID-19, τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία και την διεθνή κούρσα ενίσχυσης εγχώριας βιομηχανίας, που εντάθηκε περισσότερο με τον τελευταίο Νόμο του Προέδρου Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act) σχολιάζει ο κ. Χάρης Δούκας, Καθηγητής ΕΜΠ, μέλος της επιτροπής Προγράμματος του WEC, αλλά και υπεύθυνος του γραφείου WEC στην Ελλάδα.
Το 59% των ερωτηθέντων συμφωνεί ότι η ενεργειακή ανεξαρτησία είναι ζωτικής σημασίας στην ατζέντα των χωρών τους για την κλιματική και ενεργειακή ασφάλεια. Όμως, ο κ. Δούκας τονίζει πως το συναίσθημα «πρώτα η χώρα μου» αμφισβητείται με την ταυτόχρονη συντριπτική (84%) αποδοχή ότι η ενεργειακή αλληλεξάρτηση είναι η νέα παγκόσμια πραγματικότητα.
Ως ισχυρότερο συναίσθημα στο πλαίσιο της έρευνας, το 86% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η αποτελεσματική διαχείριση των επιλογών και των συμβιβασμών χρησιμοποιώντας το πλαίσιο του Παγκόσμιου Ενεργειακού Τριλήμματος – ενεργειακή ασφάλεια, οικονομική προσιτότητα και βιωσιμότητα – είναι η καλύτερη προσέγγιση για την αποφυγή άτακτων μεταβάσεων και την αντιμετώπιση των νέων και αναδυόμενων προκλήσεων της κλιματικής ανθεκτικότητας για βιώσιμη ανάπτυξη.
Αίσθηση επίσης προκαλεί η διαφορά στην έμφαση των 3 διαστάσεων του ενεργειακού τριλήμματος. Η ενεργειακή ασφάλεια έχει πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα (34%), ακόμα και από την οικονομική προσιτότητα (17%), και αυτό παρά την ενεργειακή κρίση. Συνολικά, στα κρίσιμα θέματα που βλέπουν οι ερωτηθέντες, τα θέματα βιωσιμότητας (17%), κλιματικής προσαρμογής (11%) και ανθεκτικότητας (13%) παραμένουν σε χαμηλή προτεραιότητα.
Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο, είναι πως η μετάβαση εστιάζει βασικά και κύρια στην απανθρακοποίηση (decarbonization), με ποσοστό 48%. Σχεδόν ο μισοί ηγέτες δηλαδή βλέπουν ως το πλέον κρίσιμο πώς θα ανακατευθύνουν τις παγκόσμιες επενδύσεις ύψους 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων ετησίως σε νέα έργα ανανεώσιμης ενέργειας και υγρών καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Είναι ιδιαίτερα μειωμένη η προσοχή τους για όλα τα άλλα θέματα. Ενδεικτικά είναι τα ποσοστά που καταλαμβάνουν λύσεις κυκλικής οικονομίας, όπως είναι η επαναχρησιμοποίηση (4%) και η ανακύκλωση (3%).
Η ενεργειακή μετάβαση περιλαμβάνει ανθρώπους, δεξιότητες και νέες υποδομές (πχ δίκτυα, αποθήκευση) υπενθυμίζει ο κ. Δούκας. Και αυτός είναι μεγάλος φόβος για τους αποφασίζοντες.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι ηγέτες ανησυχούν ιδιαίτερα για το γεγονός ότι ανεπαρκής δράση καθοδηγείται «από κάτω προς τα πάνω», με το 35% των ερωτηθέντων να δηλώνουν ότι τα άτομα και οι κοινότητες θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να ηγούνται των απαραίτητων μετασχηματισμών. Το 43% θεωρεί επίσης πως οι προκλήσεις γύρω από την «ισότιμη πρόσβαση στην καθαρή ενέργεια» είναι οι πιο ανησυχητικές πτυχές της διασφάλισης ενός δίκαιου ενεργειακού συστήματος.
«Ολόκληρο το σύστημα» πρέπει να προσαρμοστεί στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας, στις ακραίες καιρικές αλλαγές, για να προετοιμάσει νέους χρήστες και νέες χρήσεις τόνιζε στην παρουσίαση του Παλμού η Angela Wilkinson, Γενική Γραμματέας και Διευθύνουσα Σύμβουλος του WEC.
Ο μετασχηματισμός δεν είναι μόνο τεχνολογικός αλλά και κοινωνικός προσθέτει ο κ. Δούκας. Και εξηγεί πως η διάθεση περισσότερων χρημάτων και τεχνολογίας δεν αρκεί για να εξασφαλιστούν ταχύτερες ή δικαιότερες ενεργειακές μεταβάσεις. Τα προβλήματα είναι περισσότερο σύνθετα και πολύπλοκα.
Η συμπεριληπτική μετάβαση, χωρίς αποκλεισμούς, είναι απαραίτητη. Αυτό απαιτεί κινητοποίηση, ενεργοποίηση και ενσωμάτωση περισσότερων ανθρώπων, κοινοτήτων, βιομηχανιών και αντιλήψεων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Ο εκδημοκρατισμός της ενέργειας είναι το κλειδί για να μπορέσει να πραγματοποιηθεί η μετάβαση σε συνθήκες εμπιστοσύνης και δικαιοσύνης.
