Δικαστήριο καταδικάζει τη Γαλλία για «οικολογική ζημία» εξαιτίας των επιπέδων εκπομπών CO2.
Δικαστήριο του Παρισιού απεφάνθη ότι το γαλλικό κράτος απέτυχε να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις του όσον αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η εν λόγω απόφαση συγκαταλέγεται ανάμεσα σε έναν αυξανόμενο αριθμό τέτοιων νομικών υποθέσεων διεθνώς.
Ειδικότερα, όπως αναφέρουν οι New York Times, δικαστήριο αποφάσισε την Τετάρτη ότι η Γαλλία προκάλεσε «οικολογική ζημία» εξαιτίας της ανεπαρκούς μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Πρόκειται για μια απόφαση- ορόσημο για την οποία οι περιβαλλοντολόγοι εξέφρασαν την ελπίδα ότι θα έχει κάτι περισσότερο από συμβολική αξία, καθώς τέτοιου είδους υποθέσεις εκδικάζονται όλο και περισσότερο στα δικαστήρια διεθνώς. Το δικαστήριο τόνισε ότι θα δώσει χρονικό περιθώριο στη γαλλική κυβέρνηση δύο μηνών, προκειμένου να λάβει μέτρα πριν εκδώσει οποιαδήποτε απόφαση για τη μείωση των εκπομπών της και την αποκατάσταση της ζημιάς. Πρόκειται για μια απόφαση, την οποία οι τέσσερις ομάδες που άσκησαν την αγωγή χαρακτήρισαν ως «μια νίκη για την αλήθεια».
«Ελπίζουμε ότι το δικαστήριο δεν θα περιοριστεί απλά στην αναγνώριση του σφάλματος του κράτους», ανέφεραν οι ομάδες, στις οποίες περιλαμβάνονται τα τμήματα της Greenpeace και της Oxfam στη Γαλλία, «αλλά θα την υποχρεώσουν να λάβει τελικά συγκεκριμένα μέτρα σε σχέση με τις δεσμεύσεις του για το κλίμα» Προς το παρόν, η απόφαση του διοικητικού δικαστηρίου του Παρισιού ήταν πιο μετριοπαθής, επιβάλλοντας στο γαλλικό κράτος ποινή της τάξης του ενός ευρώ ως αποζημίωση σε κάθε μία από τις περιβαλλοντικές ομάδες, για την «ηθική ζημία» που οφείλεται στην αποτυχία του «να τηρήσει τις δεσμεύσεις του στο καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος». Με δήλωσή του το υπουργείου Περιβάλλοντος ανέφερε ότι η κυβέρνηση «λαμβάνει υπόψην της» την απόφαση του δικαστηρίου και «αναγνωρίζει ότι οι αρχικοί στόχοι» για τη μείωση των εκπομπών «δεν έχουν επιτευχθεί». Πρόσθεσε δε, ότι μια σειρά νέων νόμων που σχετίζονται με το κλίμα θα βοηθούσε τη Γαλλία να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της και ότι η κυβέρνηση «αναγνωρίζει τις νομικές προσδοκίες και εισακούει τις ερωτήσεις της κοινωνίας των πολιτών για αυτά τα θέματα».
Σε δήλωση που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Le Monde τον Ιούνιο, το υπουργείο Περιβάλλοντος απέρριψε τις κατηγορίες περί αδράνειας και υποστήριξε ότι δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «μοναδικά υπεύθυνο» για την κλιματική αλλαγή στη Γαλλία, καθώς αυτή προκύπτει από παγκόσμιες δραστηριότητες. Η κυβέρνηση μπορεί να ασκήσει έφεση για την απόφαση, αλλά δεν κατέστη σαφές εάν θα το έκανε. Η συγκεκριμένη αγωγή, η πρώτη του είδους της στη Γαλλία, σηματοδοτεί μια κλιμάκωση του γαλλικού περιβαλλοντικού ακτιβισμού.
Οι προηγούμενες ενέργειες συνίσταντο σε εκτεταμένες διαδηλώσεις για το κλίμα και πρωτοβουλίες πολιτικής ανυπακοής, συμπεριλαμβανομένης της απομάκρυνσης πορτραίτων του προέδρου Εμμανουήλ Μακρόν από αίθουσες δημαρχείων κατηγορώντας τον για ανεπαρκή δέσμευσή για το περιβάλλον. Οι ακτιβιστές ελπίζουν επίσης ότι η απόφαση θα αποτελέσει νομικό προηγούμενο για τα θύματα της κλιματικής αλλαγής. Η αγωγή ασκήθηκε τον Μάρτιο του 2019 από τις τέσσερις ομάδες, στις οποίες περιλαμβάνονται επίσης το Ίδρυμα Nicolas Hulot και η Notre Affaire à Tou. Είχε προηγηθεί μία διαδικτυακή ψηφοφορία που καλούσε τη γαλλική κυβέρνηση να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της για το κλίμα – μια πρωτοβουλία που συγκέντρωσε πάνω από δύο εκατομμύρια υπογραφές, τη μεγαλύτερη διαδικτυακή κινητοποίηση στη γαλλική ιστορία. Οι ομάδες ανέφεραν ότι η Γαλλία παρέβη τις υποχρεώσεις της για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, όπως απαιτείται από τις διάφορες συνθήκες και εθνική νομοθεσία.
Σύμφωνα με τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα του 2015 – η οποία στοχεύει στον περιορισμό της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας σε κάτω από 2 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής – η Γαλλία ψήφισε νόμο το 2019 που περιλάμβανε τον εθνικό στόχο για κλιματική ουδετερότητα σε σχέση με τις εκπομπές του CO2 έως το 2050. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η Γαλλία δεσμεύτηκε να μειώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 1,5% κάθε χρόνο και 3% ετησίως από το 2025 και μετά. Οι εκπομπές της μειώθηκαν 0,9% από το 2018 έως το 2019, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο από το Ανώτατο Συμβούλιο της Γαλλίας για το Κλίμα, ένα ανεξάρτητο όργανο που δημιουργήθηκε από τον κ. Μακρόν για να συμβουλεύει την κυβέρνηση σχετικά με τις περιβαλλοντικές πολιτικές. «Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου εξακολουθεί να είναι πολύ αργή και ανεπαρκής», ανέφερε η έκθεση.
Αν και οι εκπομπές παγκοσμίως μειώθηκαν απότομα πέρυσι λόγω του κοροναϊού, των σχετικών lockdown, αλλά και των περιορισμών στις μετακινήσεις και τα ταξίδια, αυτό το μοτίβο δεν αναμένεται να διατηρηθεί όταν η πανδημία εξαφανιστεί. Στην υπόθεση του γαλλικού δικαστηρίου, οι ενάγοντες δήλωσαν ότι η αγωγή εναντίον της κυβέρνησης ήταν ένας τρόπος να την αναγκάσουν να συμμορφωθεί με τις νομικές της υποχρεώσεις. Ωστόσο, ο Julien Bétaille, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Τουλούζης, που ειδικεύεται στον περιβαλλοντικό δίκαιο, δήλωσε ότι η απόφαση του δικαστηρίου κινδυνεύει να μην έχει αποτρεπτικό αποτέλεσμα, καθώς οι ομάδες είχαν ζητήσει συμβολικές αποζημιώσεις ύψους μόλις ένα ευρώ η καθεμία από τη γαλλική κυβέρνηση.
«Η οικολογική βλάβη δεν έχει ληφθεί αρκετά σοβαρά», είπε. Στα τέλη του 2019, το Ανώτατο Δικαστήριο της Ολλανδίας διέταξε την κυβέρνηση της χώρας να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της χώρας. Η αγωγή που ασκήθηκε από την περιβαλλοντική ομάδα Urgenda, ενέπνευσε νέες αγωγές εναντίον και άλλων Ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, αν και ορισμένα δικαστήρια, συμπεριλαμβανομένου και ενός στη Νορβηγία, έχουν απορρίψει τα αιτήματα περιβαλλοντικών ομάδων. Καθώς οι επιπτώσεις της αλλαγής του κλίματος γίνονται όλο και πιο έντονες σε όλο τον κόσμο, το ζήτημα προσελκύει το κοινό. Σε μια πρόσφατη έρευνα του Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών ανάμεσα σε άτομα από 50 χώρες, το 64% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η αλλαγή του κλίματος ήταν επείγουσα υπόθεση. Στη Γαλλία, η κλιματική κρίση ώθησε τον κ. Macron να ιδρύσει ένα Συμβούλιο Πολιτών για το Κλίμα. Ζήτησε επίσης δημοψήφισμα για την προσθήκη περιβαλλοντικής προστασίας στο Σύνταγμα.
5 Φεβρουαρίου 2021
Euractiv
