Δίκαιη μετάβαση: η ΕΤΕπ θα διαθέσει έως 10 δισ. ευρώ για τη στήριξη των περιφερειών που πλήττονται περισσότερο από την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας

• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) υπέγραψαν συμφωνία σχετικά με τον δανειακό μηχανισμό του δημόσιου τομέα, τον τρίτο πυλώνα του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης.
• Στο πλαίσιο του εν λόγω μηχανισμού θα χρηματοδοτηθούν δημόσιες επενδύσεις στην Ελλάδα και στις περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση της Ευρώπης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία.
• Προβλέπεται χρηματοδότηση ύψους έως 10 δισ. ευρώ υπό μορφή δανείων από την ΕΤΕπ σε συνδυασμό με 1,5 δισ. ευρώ υπό μορφή επιχορηγήσεων από τον προϋπολογισμό της ΕΕ.

ΛΟΥΞΕΜΒΟΥΡΓΟ, 7 Σεπτεμβρίου  - Η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο ώστε τα εδάφη και οι περιφέρειες που πλήττονται περισσότερο από τη μετάβαση της Ευρώπης σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, να επωφεληθούν από επιχορηγήσεις και δάνεια στο πλαίσιο ενός δανειακού μηχανισμού του δημόσιου τομέα. Ο εν λόγω μηχανισμός είναι μέρος του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης της ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ο οποίος στηρίζει τη δίκαιη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα χωρίς να αφήνει κανέναν στο περιθώριο, συμπεριλαμβανομένων των κοινοτήτων που βασίζονται στην εξόρυξη άνθρακα και σε ρυπογόνες βιομηχανίες.
 
Η συμφωνία προσφέρει χρηματοδότηση ύψους έως 10 δισ. ευρώ από την ΕΤΕπ μέχρι το 2027 για την προώθηση επενδύσεων και τη μείωση του κοινωνικοοικονομικού κόστους της μετάβασης, διευκολύνοντας τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, θέσεων εργασίας και υποδομών. Ακολουθεί την πρόσκληση υποβολής προτάσεων για τη συνιστώσα επιχορηγήσεων της ΕΕ στο πλαίσιο του μηχανισμού που τέθηκε σε εφαρμογή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούλιο. Οι δυνητικοί δικαιούχοι μπορούν επίσης να ζητήσουν συμβουλευτική υποστήριξη από τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών για την προετοιμασία και υλοποίηση έργων.
 
«Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έχει στόχο να συνεισφέρει σε μια Δίκαιη Μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα σε όλη την Ευρώπη και συνεργάζεται με τοπικούς εταίρους για να εξασφαλίσει ότι οι περιφερειακές οικονομίες και οι κλάδοι που εξαρτώνται από τα ορυκτά καύσιμα δεν θα μείνουν πίσω στη μετάβαση σε χαμηλότερες εκπομπές. Η ακόμη στενότερη συνεργασία μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων με τη μορφή δανειοδότησης και τεχνικής συνεργασίας μεταξύ των Ελλήνων εταίρων μας και των εμπειρογνωμόνων της ΕΤΕπ θα οδηγήσει στην εφαρμογή βέλτιστων χρηματοοικονομικών και τεχνικών πρακτικών και θα αυξήσει τον αντίκτυπο των κρίσιμων επενδύσεων στη μείωση των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεων της ενεργειακής μετάβασης και στην περιβαλλοντική βιωσιμότητα στην Ελλάδα. Παρέχοντας Συμβουλευτική Υποστήριξη Έργων στην Ελλάδα, η ΕΤΕπ θα ενισχύσει το έργο της για τον εντοπισμό, την υλοποίηση και τη χρηματοδότηση επενδύσεων που υποστηρίζουν τη δίκαιη μετάβαση σε ολόκληρη τη χώρα τα επόμενα χρόνια, θα εξασφαλίσει μεγαλύτερη αλληλεγγύη και θα βοηθήσει την Ευρώπη να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050», δήλωσε ο Christian Kettel-Thomsen, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, αρμόδιος για τη δράση της ΕΤΕπ στην Ελλάδα.
 
Η ΕΤΕπ ενισχύει τη συνεχιζόμενη υποστήριξη για επενδύσεις Δίκαιης Μετάβασης και Κλιματικής Δράσης στην Ελλάδα
 
Ο αντίκτυπος των επενδύσεων Κλιματικής Δράσης, Δίκαιης Μετάβασης και περιβαλλοντικής βιωσιμότητας σε όλη την Ελλάδα έχει ήδη ενισχυθεί από τον περασμένο Δεκέμβριο μέσω μιας συμφωνίας τεχνικής υποστήριξης και εφαρμογής βέλτιστων πρακτικών η οποία προβλέπει τη δημιουργία μιας νέας ομάδας ειδικών της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που θα εδρεύει στη χώρα με στόχο την ενίσχυση των μελλοντικών έργων στους τομείς της κλιματικής δράσης, του περιβάλλοντος, των λυμάτων, των στερεών αποβλήτων, της ηλεκτροκίνησης, της ενέργειας και της αστικής και περιφερειακής ανάπτυξης σε όλη την Ελλάδα.
 
Η συμφωνία αυτή ακολούθησε τις ανακοινώσεις που έγιναν τον Ιούλιο του 2021 ότι οι κοινότητες σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα και την Πελοπόννησο οι οποίες παραδοσιακά εξαρτώνται από την εξόρυξη άνθρακα και λιγνίτη, τη βαριά βιομηχανία και την παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα πρόκειται να επωφεληθούν από νέες επενδύσεις ύψους έως και 325 εκατ. ευρώ και από βέλτιστες τεχνικές πρακτικές που υποστηρίζονται από την ΕΤΕπ, καθώς και από τις σχετιζόμενες επιχορηγήσεις που παρέχονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την υποστήριξη του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης της Ελληνικής Κυβέρνησης.
 
Ο δανειακός μηχανισμός του δημόσιου τομέα προσφέρει σε οντότητες του δημόσιου τομέα που σχεδιάζουν επενδυτικά έργα σε πληττόμενες περιφέρειες συνδυασμό δανείων από την ΕΤΕπ και επιχορηγήσεων από την ΕΕ, μειώνοντας αποτελεσματικά την επιβάρυνση του δημόσιου κορβανά. Για να είναι επιλέξιμα, τα έργα πρέπει να βρίσκονται σε εδάφη ή να ωφελούν εδάφη τα οποία έχουν προσδιοριστεί από τα κράτη μέλη στα εγκεκριμένα από την Επιτροπή εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβασης ως εδάφη τα οποία αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες προκλήσεις σε σχέση με την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και τις βιομηχανίες εντάσεως άνθρακα. Στις λιγότερο αναπτυγμένες περιφέρειες (όπου το κατά κεφαλήν ΑΕΠ είναι λιγότερο από το 75% του μέσου όρου της ΕΕ) η συνιστώσα της επιχορήγησης της ΕΕ μπορεί να ανέλθει έως το 25% του ποσού του δανείου της ΕΤΕπ για κάθε έργο.
 
Ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ Ricardo Mourinho Félix δήλωσε: «Η μετάβαση σε μια οικονομία μηδενικών καθαρών εκπομπών συνεπάγεται βαθιές κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις για όλους μας και ειδικά για τις περιφέρειες οι οποίες σήμερα εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από δραστηριότητες υψηλής έντασης άνθρακα. Οι μεγάλες προκλήσεις επιβάλλουν τον συνδυασμό και τον συντονισμό των προσπαθειών όλων των ενδιαφερομένων ώστε η δράση τους να είναι αποτελεσματική. Αυτό ακριβώς κάνουμε στην προκειμένη περίπτωση, συνδυάζοντας πόρους της ΕΤΕπ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συνεργαζόμενοι στενά με δημόσιους φορείς σε περιφέρειες δίκαιης μετάβασης. Η πλήρης αξιοποίηση του μηχανισμού θα βοηθήσει τις περιφέρειες να μετασχηματίσουν τις οικονομίες τους κατά τρόπο αποδεκτό από τις κοινωνίες».
 
Η Επίτροπος Συνοχής και Μεταρρυθμίσεων, Elisa Ferreira, δήλωσε: «Η ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι η στρατηγική μας για την επίτευξη μιας κλιματικά ουδέτερης οικονομίας και η πολιτική συνοχής θα συμβάλει στην επίτευξη των πράσινων στόχων μας με δίκαιο τρόπο. Χάρη σε αυτήν τη συμφωνία με την ΕΤΕπ, ο μηχανισμός δανεισμού του δημόσιου τομέα θα προσφέρει στις δημόσιες αρχές των περιφερειών και των εδαφών που χρειάζονται τη μεγαλύτερη στήριξη προνομιακούς όρους χρηματοδότησης για έργα που δεν παράγουν επαρκή έσοδα ώστε να είναι οικονομικά βιώσιμα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΤΕπ θα εξακολουθήσουν να συνεργάζονται για να στηρίξουν μια δίκαιη μετάβαση η οποία δεν θα αφήσει κανέναν στο περιθώριο».
 
Γενικές πληροφορίες
 
Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) είναι ο οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) που χορηγεί μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις και ανήκει στα κράτη μέλη της ΕΕ. Χορηγεί μακροπρόθεσμες πιστώσεις σε βιώσιμες επενδύσεις, με απώτερο σκοπό να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων πολιτικής της ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων δραστηριοποιείται σε περίπου 160 χώρες και είναι ο μεγαλύτερος πολυμερής χρηματοδότης έργων για την κλιματική δράση στον κόσμο. Ο Όμιλος ΕΤΕπ έχει θέσει τη «διασφάλιση δίκαιης μετάβασης για όλους» ως έναν από τους τέσσερις πρωταρχικούς στόχους του Χάρτη Πορείας της Κλιματικής Τράπεζας 2025. Η ΕΤΕπ φιλοδοξεί να διαθέσει 1 τρισ. ευρώ για επενδύσεις που αφορούν τη δράση για το κλίμα και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα κατά την περίοδο 2021-2030 και να εναρμονίσει όλες τις νέες της δραστηριότητες με τους στόχους και τις αρχές της Συμφωνίας του Παρισιού.
 
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις επιχορηγήσεις από την ΕΕ και τη χρηματοδότηση από την ΕΤΕπ, οι οντότητες του δημόσιου τομέα μπορούν να συμμετάσχουν σε διαδικτυακή ημερίδα ενημέρωσης την Τετάρτη, 14 Σεπτεμβρίου 2022, η οποία διοργανώνεται από τον Ευρωπαϊκό Εκτελεστικό Οργανισμό για το Κλίμα, τις Υποδομές και το Περιβάλλον (CINEA) με τη συμμετοχή της ΓΔ Περιφερειακής Πολιτικής και Αστικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΓΔ REGIO) και της ΕΤΕπ.
 
Ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης
 
Η απεξάρτηση από την εξόρυξη άνθρακα και από την υψηλής έντασης διοξειδίου του άνθρακα παραγωγή ενέργειας και βιομηχανική παραγωγή οδηγεί σε σειρά διαδικασιών μετάβασης:

• ενεργειακή μετάβαση για την εύρεση νέων πηγών παραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού·
• περιβαλλοντική μετάβαση, π.χ. για την απορρύπανση των περιοχών εξόρυξης·
• κοινωνικοοικονομική μετάβαση για την προσέλκυση νέων εργοδοτών που θα αντισταθμίσουν τις απώλειες θέσεων εργασίας και φορολογικών εσόδων·
• μετάβαση σε επίπεδο υποδομών ως προϋπόθεση για την προσέλκυση νέων τομέων στις πληγείσες περιφέρειες.

 
Ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης, βασικό τμήμα της ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, εστιάζει στις κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της στροφής προς την κλιματική ουδετερότητα. Ο μηχανισμός στηρίζει έργα που βρίσκονται σε περιφέρειες δίκαιης μετάβασης ή ωφελούν περιφέρειες δίκαιης μετάβασης που έχουν προσδιοριστεί από κοινού από τα κράτη μέλη και την Επιτροπή στα εδαφικά σχέδια δίκαιης μετάβασης.
 
Ο μηχανισμός αποτελείται από τρεις πυλώνες χρηματοδότησης: i) το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, ii) ένα ειδικό καθεστώς δίκαιης μετάβασης στο πλαίσιο του InvestEU και iii) τον δανειακό μηχανισμό του δημόσιου τομέα. Η ΕΤΕπ στηρίζει και τους τρεις πυλώνες, όπως περιγράφεται στο έγγραφο γενικών κατευθύνσεων με τίτλο Supporting the Just Transition Mechanism – comprehensive proposal of the EIB Group (Ολοκληρωμένη πρόταση του Ομίλου ΕΤΕπ για τη στήριξη του Μηχανισμού Δίκαιης Μετάβασης).
 
 
Για περισσότερες πληροφορίες
 
Ημερίδα ενημέρωσης 2022 JTM PSLF Call Info Day (europa.eu)
 
Χάρτης δυνητικών και εγκεκριμένων εδαφών δίκαιης μετάβασης
 
Οι δημόσιοι φορείς μπορούν να αιτηθούν επιχορηγήσεις στο πλαίσιο του δανειακού μηχανισμού του δημόσιου τομέα εδώ: Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης (europa.eu)
 
Στήριξη της ΕΤΕπ για δίκαιη μετάβαση
 
Supporting the Just Transition Mechanism – comprehensive proposal of the EIB Group