COP26: Οι επιπτώσεις από τη δέσμευση για το μεθάνιο στη γεωργία

Ο γεωργικός τομέας, ένας από τους τομείς που παράγει τα υψηλότερα ποσοστά μεθανίου παγκοσμίως, θα επηρεαστεί άμεσα από την παγκόσμια δέσμευση για μείωση των εκπομπών μεθανίου έως το 2030 κατά τουλάχιστον 30% σε σύγκριση με το 2020.

Η νέα Παγκόσμια Δέσμευση για το Μεθάνιο ανακοινώθηκε κατά τις πρώτες κιόλας ημέρες της COP26, της κρίσιμης διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα στη Γλασκόβη, η οποία ολοκληρώθηκε την Παρασκευή 12 Νοεμβρίου.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η δέσμευση για μείωση κατά 30% θα μπορούσε να μειώσει την προβλεπόμενη αύξηση της θερμοκρασίας κατά τουλάχιστον 0,2 βαθμούς Κελσίου έως το 2050.

Το μεθάνιο είναι ένα αέριο του θερμοκηπίου (GHG) το οποίο έχει 84 φορές μεγαλύτερη ικανότητα παγίδευσης θερμότητας συγκριτικά με το διοξείδιο του άνθρακα σε βάθος εικοσαετίας.

Η εντερική ζύμωση – οι εκπομπές δηλαδή αερίων από μηρυκαστικά ζώα όπως τα βοοειδή γαλακτοπαραγωγής και κρεατοπαραγωγής – θεωρείται η μεγαλύτερη πηγή μεθανίου από όλες τις δραστηριότητες του ανθρώπου. Ακολουθεί ο τομέας του ρυζιού, όπου τα μικρόβια που βρίσκονται κάτω από το νερό στους ορυζώνες εκπέμπουν το ίδιο αέριο – αντιπροσωπεύοντας το 20% των συνολικών εκπομπών μεθανίου.

Σύμφωνα με την Agnes Kalibata, ειδική απεσταλμένη στην Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για τα επισιτιστικά συστήματα, η δέσμευση δημιουργεί την ευκαιρία για τα επισιτιστικά συστήματα να αποτελέσουν λύση στην κλιματική αλλαγή, μειώνοντας τις εκπομπές που προέρχονται από τη γεωργία.

Επικεφαλής της πρωτοβουλίας ήταν οι ΗΠΑ και η ΕΕ. Κατάφεραν να συγκεντρώσουν άλλες 103 χώρες, στις οποίες αναλογεί συνολικά το 46% των παγκόσμιων εκπομπών μεθανίου, ενώ αντιπροσωπεύουν παράλληλα το 70% της παγκόσμιας οικονομίας. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται αρκετές χώρες με μεγάλη παραγωγή βοοειδών – όπως η Βραζιλία, ο Καναδάς, η Αργεντινή και η Νέα Ζηλανδία.

Ωστόσο, ορισμένες χώρες με υψηλές εκπομπές μεθανίου – όπως η Κίνα, η Ινδία, η Αυστραλία και η Ρωσία, επέλεξαν να μην δεσμευτούν.

Καινοτομία και δεσμεύσεις συμπεριφοράς

Η παγκόσμια δέσμευση επικεντρώνεται σε τεχνικά μέτρα – όπως τα συμπληρώματα ζωοτροφών που, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μπορούν να μειώσουν τις εκπομπές στον τομέα κατά 20% ετησίως μέχρι το 2030.

Επιστήμη και τεχνολογία μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη της μείωσης των εκπομπών μεθανίου: με καινοτόμα συστατικά στις ζωοτροφές μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τις εκπομπές μεθανίου κατά την εντερική ζύμωση.

Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια έχουν προωθηθεί νέες μεθοδολογίες για τον ποσοτικό προσδιορισμό ή την εκτίμηση των εκπομπών εντερικού μεθανίου από συστήματα εκτροφής βοοειδών.

Μια μέθοδος παραγωγής δεδομένων σχετικών με τις εκπομπές μεθανίου και οξειδίου του αζώτου από την κτηνοτροφία εφαρμόζεται ήδη στην Κένυα. Η χώρα μάλιστα χρησιμοποιεί το σύστημα αυτό για την αναφορά των εκπομπών βασικών αερίων του θερμοκηπίου στον ΟΗΕ.

Οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές, αν και χαιρέτισαν την πρωτοβουλία, απογοητεύτηκαν από την έλλειψη αναφοράς σε μέτρα συμπεριφοράς – όπως η αλλαγή της διατροφής, ή η διαχείριση της σπατάλης τροφίμων. Τέτοια μέτρα, σύμφωνα με τις σχετικές ΜΚΟ, μπορούν να επιφέρουν μειώσεις στις εκπομπές μεθανίου έως και 57% κατά τις επόμενες δεκαετίες.

Για την Harriet Bradley από το Ινστιτούτο για την Ευρωπαϊκή Περιβαλλοντική Πολιτική (Institute for European Environmental Policy – IEEP), η δέσμευση περιλαμβάνει μειώσεις στις γεωργικές εκπομπές, αλλά μόνο από την πλευρά της παραγωγής και της κατανάλωσης.

«Πρέπει να εστιάσουμε σε μεγάλο βαθμό την προσοχή μας σε βελτιώσεις της αποδοτικότητας – όπως είναι οι πρόσθετες ύλες ζωοτροφών, για να μειώσουμε τις εκπομπές μεθανίου», δήλωσε η ίδια στη EURACTIV. Πρόσθεσε ότι δεν γίνεται καμία αναφορά στη μείωση της κατανάλωσης κρέατος ή στη στροφή σε πιο φυτικές δίαιτες, ιδίως στις πλούσιες χώρες.

Μείωση των εκπομπών μεθανίου στην ΕΕ

Η ΕΕ έχει λάβει μέτρα για τη μείωση της παραγωγής μεθανίου από το 1996, όταν η Επιτροπή σχεδίαζε να μειώσει τις εκπομπές από τους χώρους υγειονομικής ταφής σχεδόν στο μισό.
Όμως, στα τέλη Οκτωβρίου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κάλεσε για πρώτη φορά την Επιτροπή να υποβάλει νομοθετική πρόταση και να θέσει δεσμευτικούς στόχους για τις εκπομπές μεθανίου στο πλαίσιο των μέτρων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Οι ακτιβιστές για το κλίμα χαιρέτισαν την είδηση αυτή, με τον οργανισμό «Humane Society International» να δηλώνει ότι με την κίνηση αυτή οι ευρωβουλευτές σταμάτησαν πλέον τις «κυνικές προσπάθειές» τους να αποδυναμώσουν τον διάλογο για τις εκπομπές από την κτηνοτροφία.

Ενώ η ένωση αγροτών της ΕΕ COPA-COGECA δήλωσε αρχικά ότι υποστηρίζει την κίνηση αυτή, εξέφρασε τη λύπη της καλώντας για ακόμη μια φορά την Επιτροπή να θέσει πιο δεσμευτικά μέτρα και στόχους για τη μείωση των εκπομπών μεθανίου.

«Λαμβάνοντας υπόψιν τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε αγροτικής περιοχής, οι αγρότες θα πρέπει να έχουν τη διακριτική ευχέρεια να επιλέξουν ποιες είναι οι βέλτιστες πρακτικές και τα μέτρα που θα εφαρμόσουν», ανέφερε η ένωση αγροτών σε σημείωμά της.

15 Νοεμβρίου 2021

Euractiv