Blackout στον ενεργειακό σχεδιασμό

Σε αναβρασμό βρίσκονται οι μικρομεσαίοι παραγωγοί ΑΠΕ καθώς για 7 συνεχόμενες ημέρες αναγκάστηκαν να μεταβούν στους Φ/Β τους σταθμούς, μετά από εντολή των Διαχειριστών (ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ) προκειμένου να μην υπάρξει black out στη χώρα, καθώς η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ ήταν πολύ μεγαλύτερη από τη ζήτηση. Το φαινόμενο αυτό έλαβε χώρα και τον Απρίλιο με αποκορύφωμα τις ημέρες του ΠΑΣΧΑ. Οι περικοπές αυτές θα συνεχιστούν όπως φαίνεται και το Μάιο, τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο επιβεβαιώνοντας την πλήρη αποτυχία και εκτροχιασμό του ενεργειακού σχεδιασμού του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Η χώρα μας έθεσε ως στόχο στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) συνολική εγκατεστημένη ισχύ 27GW ΑΠΕ με ταυτόχρονη εγκατάσταση μονάδων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας περίπου 6GW. Σήμερα στη χώρα μας βρίσκονται ήδη σε λειτουργία 18GW ΑΠΕ, έχουν αδειοδοτηθεί και βρίσκονται προς κατασκευή άλλα 16GW ΑΠΕ, ενώ η ζήτηση δεν ξεπερνά τις 51TWh. Συνεπώς, σήμερα στην Ελλάδα έχουν κατασκευαστεί ή είναι προς κατασκευή συνολικά 34GW ΑΠΕ, πολύ περισσότερες από το στόχο του ΕΣΕΚ, η ζήτηση προφανώς εκτιμήθηκε λάθος από το ΥΠΕΝ, ενώ ταυτόχρονα λειτουργούν 0kw μονάδων αποθήκευσης.

Με άλλα λόγια, για μία ακόμη φορά στη χώρα μας, βάλαμε το κάρο μπροστά από το άλογο. Εδώ και τέσσερα έτη όλοι οι φορείς του κλάδου (ΡΑΑΕΥ,ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, οργανώσεις παραγωγών) μάταια κρούουν των κώδωνα του κινδύνου στο ΥΠΕΝ για το αδιέξοδο στο οποίο οδηγούμαστε, ζητώντας να σταματήσει η χορήγηση περαιτέρω αδειών και παράλληλα να δοθεί προτεραιότητα στην υλοποίηση μονάδων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας, χωρίς όμως να βρίσκουν ανταπόκριση. Ακόμη και οι μονάδες αποθήκευσης 900MW μεγάλων ομίλων που αδειοδοτήθηκαν από το ΥΠΕΝ και έλαβαν κρατική επιδότηση με όρο να έχουν υλοποιηθεί ορισμένες εξ αυτών έως το Σεπτέμβριο του 2025 δεν πρόκειται να τηρήσουν τη χρονική ρήτρα. Θα ισχύσει άραγε η ποινή αφαίρεσης τη άδειας ή έστω κάποια οικονομική επιβάρυνση ή θα τους δοθούν σκανδαλώδεις παρατάσεις έως ότου πέσουν τα κόστη της αποθήκευσης προκειμένου να κάνουν τα έργα τους δωρεάν;

Το ότι δεν έχουμε ζήσει ένα black out παρόμοιο με την Ισπανία, οφείλεται κυρίως στην άνευ προηγουμένη ωριμότητα και υπευθυνότητα των μικρομεσαίων παραγωγών ΑΠΕ και των επαγγελματιών του κλάδου, οι οποίοι την Κυριακή του Πάσχα αλλά και περισσότερες από 15 ημέρες τον τελευταίο μόνο μήνα μεταβαίνουν στους Φ/Β τους σταθμούς και τους σβήνουν μετά από εντολή των Διαχειριστών (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ). Στην Ελλάδα του 2025, η μη ύπαρξη γενικευμένου blackout στηρίζεται στην ικανότητα να μεταβούν οι παραγωγοί στους Φ/Β τους σταθμούς και να τους σβήνουν, καθώς δυστυχώς ο ΔΕΔΔΗΕ δεν είναι σε θέση ακόμη να λειτουργήσει αποτελεσματικά συστήματα απομακρυσμένης τηλεποπτείας των Φ/Β σταθμών.

Η τακτική αυτή όμως έχει τεράστιο κόστος τόσο για τους μικρομεσαίους παραγωγούς ΑΠΕ όσο και για τον τελικό καταναλωτή. Οι μικρομεσαίοι παραγωγοί προφανώς οδηγούνται σε οικονομική καταστροφή, καθώς δεν θα μπορούν να ανταπεξέλθουν στις δανειακές τους υποχρεώσεις, στα ενοίκια, στα έξοδα συντήρησης κ.τ.λπ.. Πέραν αυτού όμως, η τακτική αυτή εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, καθώς οι περισσότεροι ιδιοκτήτες Φ/Β Σταθμών δεν έχουν σχέση με το αντικείμενο και είναι πολύ πιθανό με έναν λάθος χειρισμό να προκληθεί σοβαρό ατύχημα.

Μεγάλο όμως είναι και το κόστος για τον τελικό καταναλωτή, Σύμφωνα με σχετική μελέτη του ΑΠΘ, ο τελικός καταναλωτής έχει ζημία 17 ευρώ για κάθε MWh που περικόπτεται, καθώς πετιέται στα σκουπίδια φθηνή ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ, η οποία δεν αποθηκεύεται και πρακτικά αντικαθίσταται από ακριβή ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από φυσικό αέριο. Τα επόμενα έτη, το κόστος των περικοπών για τον τελικό καταναλωτή θα αγγίξει τα 250 εκ. ευρώ ανά έτος.

Δυστυχώς, στο σημείο που έχουμε οδηγηθεί, μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Υπάρχει όμως μία σειρά μέτρων και δράσεων με πολλαπλή στόχευση που αν υλοποιηθούν γρήγορα και χωρίς προσκόμματα θα συμβάλλουν στο να μετριαστούν οι ώρες περικοπών, όπως:

1. Άμεση αναστολή χορήγησης περαιτέρω όρων σύνδεσης έως ότου υλοποιηθούν 4GW μονάδων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας
2. Αναστολή κατασκευής για 3 έτη έργων ΑΠΕ που έχουν αδειοδοτηθεί και επανεκκίνηση ανάλογα με το βαθμό εισόδου μονάδων αποθήκευσης.
3. Άμεση αδειοδότηση μονάδων αποθήκευσης χωρίς προσκόμματα και παράλογες οικονομικές προϋποθέσεις
4. Αυστηρές ποινές για τις εταιρίες που δεν τηρούν τα χρονοδιαγράμματα υλοποίησης μονάδων αποθήκευσης
5. Επιδότηση εγκατάστασης μπαταριών σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.
6. Εξηλεκτρισμός δημόσιου και ιδιωτικού τομέα

- O Γιάννης Κυανίδης είναι Γραμματέας Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Παραγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας από Φωτοβολταϊκά (ΠΟΣΠΗΕΦ), Πρόεδρος Ενεργειακής Κοινότητας Ν. Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Κιλκίς