ΑΥΤΟΣ. Ο κόσμος ο μικρός, ο ΜΕΓΑΣ

Τί μπορεί να προβλέψει κανείς όταν ζει σ’ έναν κόσμο απρόβλεπτο; Σ’ έναν κόσμο  πολύπλοκο, που τρέχει με χίλια; Όχι πολλά φυσικά. Αλλά τουλάχιστον μπορεί να δει την πραγματικότητα με λιγότερες αυταπάτες, χωρίς να επιμένει να αναζητά την κανονικότητα ενός παρελθόντος, που δεν υπάρχει πια. Βοηθά η Επιστήμη. Βοηθά η Γνώση. Βοηθά η ανασκόπηση και η δύσκολα αποκτημένη εμπειρία μας.

Οι μεγαλύτερες προκλήσεις είναι πλανητικές:  Kλιματική κρίση, Τεχνητή νοημοσύνη, Γεωπολιτική ένταση, Πόλεμοι και περιχαράκωση στρατοπέδων,  Κατακερματισμός των συναλλαγών και ένα νέο παγκόσμιο Οικονομικό Σύστημα, που υποβαθμίζει την παραγωγή και παράγει το ανέλεγκτο χρήμα από τις μεταφορές κεφαλαίων.

Ο άνθρωπος, μικρός και ανασφαλής, νοιώθει απογοήτευση, στρέφεται προς τα μέσα, ζει στο φόβο. Ο φόβος γεννά μίσος και πολιτικά τέρατα, υποβαθμίζει την κοινωνικότητα, ενισχύει τη βία.

Μέσα σε αυτές τις αντιφάσεις, ζούμε στο μεγάλο κόσμο του πλανήτη μας, στην  ήπειρό μας που ταλαντεύεται, στη μικρή μας χώρα που προσπαθεί. Και στο εγώ  μας, μικρότερο ή μεγαλύτερο που δυσκολεύεται να υποχωρήσει.

Αυτές τις αντιφάσεις βιώνω ζώντας επιτέλους ξανά στην Ελλάδα. Εντυπωσιάζομαι όταν τις βλέπω στις σφυγμομετρήσεις που αποτυπώνουν τις προτιμήσεις μας. Ανατρέχω λοιπόν σε κάποιες αντιδημοφιλείς έννοιες – κλειδιά, που θα αγαπάμε να μισούμε και το 2024, θέτοντας ορισμένα ερωτήματα.

-Διάλογος και Διαπραγμάτευση: Δεν ήταν ποτέ τα δυνατά μας σημεία.  Νοιώθω όμως τώρα πως στη δημόσια ζωή, οι έννοιες αυτές υπονομεύονται παραπέρα. Αμφισβητούνται στο όνομα ενός νέου εθνοκεντρισμού που απογειώνει το παρελθόν μας και δεν επιτρέπει να δούμε το παρόν με ρεαλισμό και το μέλλον με το βλέμμα στις επόμενες γενιές. Είναι τα ταυτοτικά θέματα σημαντικά; Ναι, όλοι θέλουμε να ανήκουμε κάπου. Το δείχνει και η ένταση των πολιτιστικών συγκρούσεων. Πού όμως αρχίζει η μισαλλοδοξία; Θέλουμε διαρκή ειρήνη; Ναι, με σταλινικά νούμερα στις σφυγμομετρήσεις.  Ποιος άλλος  είναι ο δρόμος για να την πετύχουμε;

-Συμβιβασμός: Στην κουλτούρα μας η λέξη  έχει  μεγάλο αρνητικό φορτίο. Το βάρος της ιστορίας; Ναι, αλλά είναι ανάγκη να  προχωρήσουμε. Η προσωπική εμπειρία μου δείχνει ότι στις φτωχότερες χώρες του πλανήτη, το ένστικτο επιβίωσης δίνει στους συμβιβασμούς πραγματική, ρεαλιστική διάσταση. Η ευρωπαϊκή ιστορία μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και η όποια επιτυχία των ισχυρών κρατών εκεί στηρίχθηκε επίσης. Μήπως χρειαζόμαστε ατομική και συλλογική ανατοποθέτηση;

-Συνέργεια, Συνεργασία: Στη διαδεδομένη κοινή αντίληψη συνδέονται  συχνά με την προσωπική, ατομική  αδυναμία επιτυχίας , για να μην πω ήττα.  Συγκρούονται με μια ξεπερασμένη έννοια προσωπικής επιτυχίας. Μπορεί όμως η χώρα μας να επιβιώσει μέσα στην Ευρώπη με απελπιστικά μικρό μέγεθος παραγωγικών μονάδων; Πώς θα αξιοποιήσουμε τα οφέλη από τα ευρωπαϊκά ταμεία; Μας φτάνουν οι εξαγγελίες για εισροές δισεκατομμυρίων που ακούμε και θα ακούσουμε ενόψει ευρωεκλογών;

-Μακροπρόθεσμος  Σχεδιασμός: Kαταλαβαίνω τις πιεστικές ανάγκες του τώρα, αλλά  έτσι οι παθογένειες διαιωνίζονται. Γιατί  δεν υψώνουμε τείχος στις λύσεις που  περιορίζονται στους εκλογικούς κύκλους; Μήπως έτσι απλώς υποκλινόμαστε στην αρπαχτή, σε όλους αυτούς που παίρνουν τα λεφτά και τρέχουν, που κερδοσκοπούν ανεύθυνα και επιπλέον υπερηφανεύονται;

-Πολιτικός λόγος: Eίναι βέβαια ο ελέφαντας στο δωμάτιο. Τα σημάδια αποστροφής, ανησυχητικά. Θέλουμε να τον αντικαταστήσουμε με τη φαινομενολογία; Λατρεύουμε τις εικόνες, αλλά αρκούν; Δεν έχουμε χρόνο να διαβάσουμε και να σκεφτούμε, γιατί προηγούνται οι άμεσες ανάγκες, το εγώ (και η οικογένεια, αλλά μόνο ως  προέκταση του εγώ!). Μήπως έτσι κάνουμε πιο εύκολη τη χειραγώγησή μας;

Για το 2024 έχω λοιπόν σκέψεις και ερωτήματα, αλλά και μια ευχή: Nα  έχουμε μάτια, αυτιά και μυαλό πιο ανοιχτά! Να βλέπουμε προς τα έξω, τους άλλους, τα μεγάλα. Το εγώ μας δεν κινδυνεύει από αυτά! Το εγγυάται και ο θεός των μικρών πραγμάτων.