4 δισ. ευρώ κέρδη αποκόμισαν οι εταιρείες φυσικού αερίου στην Ευρώπη από την ενεργειακή κρίση

Οι ευρωπαϊκές εταιρείες μεταφοράς φυσικού αερίου και οι μητρικές τους εταιρείες σημείωσαν κέρδη ύψους 4 δισεκατομμυρίων ευρώ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2021, τη στιγμή μάλιστα που η ενεργειακή κρίση είχε αρχίσει να πλήττει τις Ευρωπαϊκές κοινωνίες, σύμφωνα με μια ανάλυση της ΜΚΟ Global Witness.

Η ανάλυση δείχνει ότι 26 εταιρείες που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης Διαχειριστών Δικτύων Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ENTSOG) είδαν τα κέρδη τους να μεγεθύνονται το πρώτο εξάμηνο του 2021, καθώς η ενεργειακή κρίση είχε αρχίσει να πλήττει την Ευρώπη.

Ανάμεσα στις εταιρείες που αναφέρονται στην έκθεση περιλαμβάνονται η βελγική Fluxys, η Gasunie, η οποία έχει θυγατρικές στις Κάτω Χώρες και τη Γερμανία, και η ιταλική SNAM, όλες διαχειρίζονται δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου στις χώρες τους. Οι υπόλοιπες εταιρείες δεν έχουν δημοσιεύσει ακόμη οικονομικά στοιχεία για το 2021.

Η εταιρεία φυσικού αερίου και πετρελαίου Wintershall Dea, από την πλευρά της, πραγματοποίησε κέρδη 243 εκατ. ευρώ μεταξύ Ιουλίου-Σεπτεμβρίου φέτος, αυξημένα κατά 245% από το 2020.

Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Wintershall Dea, Μάριο Μέρεν, χαρακτήρισε το τρίμηνο “εξαιρετικό” και ” ενισχυμένο από ένα εποικοδομητικό περιβάλλον εμπορίας τιμών ιδίως από τις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου, οι οποίες αναμένεται να παραμείνουν υψηλές καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα”.

Τα παραπάνω έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις ανησυχίες για την αύξηση των επιπέδων ενεργειακής φτώχειας, καθώς οι Ευρωπαίοι πολίτες αντιμετωπίζουν ολοένα και υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου ενόψει του χειμώνα.

Ο αριθμός των ανθρώπων που ζουν σε συνθήκες ενεργειακής φτώχειας στην Ευρώπη ανερχόταν ήδη σε πολλά εκατομμύρια προτού ξεσπάσει η ενεργειακή κρίση. Τώρα, υπάρχουν ανησυχίες ότι ακόμη περισσότεροι δεν θα μπορέσουν να θερμάνουν τα σπίτια τους τον φετινό χειμώνα.

“Την ώρα που πολλοί Ευρωπαίοι αναγκάζονται να επιλέξουν μεταξύ θέρμανσης και φαγητού, οι πανίσχυρες εταιρείες φυσικού αερίου της Ευρώπης απολαμβάνουν τεράστια κέρδη”, δήλωσε ο Τζόναθαν Νορόνα-Γκαντ, επικεφαλής της εκστρατείας για το φυσικό αέριο της Global Witness.

“Καθώς οι εταιρείες αυτές μετακυλύουν τις τεράστιες αυξήσεις στην τιμή του φυσικού αερίου σε μερικούς από τους πιο ευάλωτους καταναλωτές, αφήνει πικρή γεύση το γεγονός ότι οι ίδιες εταιρείες συνεχίζουν να απολαμβάνουν τεράστια κέρδη”, πρόσθεσε.

Ο ENTSOG απέκρουσε τον ισχυρισμό, λέγοντας ότι τα τιμολόγια των διαχειριστών συστημάτων μεταφοράς φυσικού αερίου (TSO) της ΕΕ “ρυθμίζονται πλήρως και ελέγχονται στενά από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές ενέργειας”.

” Συνεπώς, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές ελέγχουν και εγκρίνουν τα έσοδα και τις δαπάνες των ΔΣΜ – και οι ΔΣΜ θα επιτρέπεται να καλύπτουν μόνο τις εύλογες και τεκμηριωμένες δαπάνες τους, συμπεριλαμβανομένης της αποπληρωμής και της εύλογης απόδοσης των επενδύσεων σε υποδομές”, δήλωσε ο Γιαν Ίνγκβερσεν, γενικός διευθυντής του ENTSOG.

“Οι διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς φυσικού αερίου δεν έχουν πρόσθετα κέρδη λόγω των υψηλών τιμών φυσικού αερίου – μάλλον το αντίθετο συμβαίνει, καθώς οι αυξημένες τιμές μπορεί να οδηγήσουν σε μειωμένες μεταφορές φυσικού αερίου”, δήλωσε ο Ίνγκβερσεν στη EURACTIV.

Ο Ingwersen ανέφερε ακόμη ότι ορισμένα από τα οικονομικά στοιχεία που διαθέτουν οι εταιρείες μπορεί να προέρχονται από δραστηριότητες που δεν σχετίζονται με τη μεταφορά φυσικού αερίου. Η μεθοδολογία της Global Witness συμπεριλαμβάνει στα συμπεράσματα της 1 δισ. ευρώ από τις εταιρείες φυσικού αερίου και 3 δισ. ευρώ από τις μητρικές τους εταιρείες.

Έργα προτεραιότητας στην ΕΕ

Η “Global Witness” πραγµατοποίησε την ανάλυσή της µε βάση τις οικονοµικές εκθέσεις των εταιρειών που είναι μέλη του ENTSOG – του Ευρωπαϊκού ∆ικτύου ∆ιαχειριστών Συστηµάτων Μεταφοράς Αερίου.

Οι περιβαλλοντικές ΜΚΟ ανησυχούν για τη σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ των εταιρειών μελών του ENTSOG και του ρόλου του στην επιλογή έργων στο πλαίσιο του κανονισμού της ΕΕ για τα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας (ΔΕΔ-Ε).

Η εγγραφή στον εν λόγω κατάλογο επιτρέπει στα επενδυτικά σχέδια να έχουν πρόσβαση σε ταχύτερη αδειοδότηση και χρηματοδότηση από την ΕΕ.

Με τους προηγούμενους κανόνες για την ένταξη στον εν λόγω κατάλογο διαπιστώθηκαν καθυστερήσεις, εγκατάλειψη έργων και “σπατάλη 440 εκατ. ευρώ από τα χρήματα των φορολογουμένων της ΕΕ για έργα φυσικού αερίου που ακυρώθηκαν ή ενδέχεται να ακυρωθούν – χάρη στις αμφιλεγόμενες συμβουλές του ENTSOG”, αναφέρει η ΜΚΟ Φίλοι της Γης.

“Είναι σοκαριστικό το γεγονός ότι εταιρείες όπως η Wintershall πανηγυρίζουν για την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου στην Ευρώπη ως έναν τρόπο για να αποκομίσουν κέρδη. Είναι μάλιστα ακόμη πιο ανησυχητικό το γεγονός ότι πιθανότατα θα διατηρήσουν την απίστευτη επιρροή που έχουν πάνω στην ενεργειακή πολιτική της ΕΕ”, δήλωσε ο Νόρονχα-Γκαντ.

“Καθώς συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τον μελλοντικό ρόλο του ENTSOG, η ΕΕ πρέπει να λάβει υπόψη της και να εξετάσει κατά πόσον μια ομάδα εταιρειών με ιδιωτικά συμφέροντα, που αποκομίζουν μεγάλα κέρδη από ένα καύσιμο που εκπέμπει άνθρακα, αν θα πρέπει πραγματικά να βασίζεται στη συμβολή της για τη λήψη των ενεργειακών αποφάσεών της”, πρόσθεσε.

Οι κανόνες που αποφασίζουν πώς επιλέγονται τα έργα για το ειδικό καθεστώς τελούν επί του παρόντος υπό διαπραγμάτευση μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ΕΕ, το οποίο εκπροσωπεί τις 27 χώρες μέλη

Ωστόσο, ό,τι κι αν συμφωνηθεί δεν θα επηρεάσει τον πέμπτο κατάλογο που καταρτίζεται αυτή τη στιγμή και αναμένεται να δημοσιευθεί κάποια στιγμή τον Νοέμβριο.

Οι ΜΚΟ προειδοποιούν ότι στον κατάλογο θα υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός έργων φυσικού αερίου – ένα “τελευταίο ζήτω” για την υποδομή αυτή, η οποία, όπως υποστηρίζουν, δεν είναι απαραίτητη επειδή η Ευρώπη πρέπει να απαλλαγεί από τον άνθρακα το συντομότερο δυνατό.

Ανησυχούν επίσης για τις πιέσεις των χωρών της ΕΕ να συμπεριλάβουν στις διαπραγματεύσεις έργα ” κεκτημένων δικαιωμάτων “. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι τα έργα που θα ενταχθούν στον κατάλογο του 2021 θα συνεχίσουν να επωφελούνται από τη χρηματοδότηση της ΕΕ, ακόμη και αν το φυσικό αέριο εκτοπιστεί σε μεταγενέστερους καταλόγους.

Οι διαπραγματεύσεις κινούνται επί του παρόντος υποτονικά, καθώς ούτε το Κοινοβούλιο ούτε το Συμβούλιο είναι πρόθυμα να υποχωρήσουν όσον αφορά τη διαχείριση, σύμφωνα με πηγή που γνωρίζει τη διαδικασία.

Η θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι να υπάρξει μια επιτροπή ενδιαφερομένων, η οποία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αντίβαρο στην εξουσία που ασκεί ο ENTSOG.

Επιμέλεια: Frédéric Simon

30 Oκτωβρίου 2021

Euractiv