Ο ευρωπαϊκός πόλεμος των καυστήρων

Αίσθηση προκάλεσε η πρόσφατη μελέτη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Επιστημονικών Ακαδημιών, με τίτλο «Το μέλλον του αερίου». Προκρίνει ξεκάθαρα η μελέτη αυτή, συντασσόμενη με την πλειοψηφία των Ακαδημιών της Ευρώπης, την ταχύτερη απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, συμπεριλαμβανομένου του αερίου. Τονίζει μάλιστα πως το φυσικό αέριο δεν είναι καθαρότερο από τα άλλα ορυκτά καύσιμα, καθώς επιτυγχάνει πολύ λιγότερες μειώσεις αερίων του θερμοκηπίου από όσες αρχικά υπολογίζονταν, λόγω των τεράστιων διαρροών μεθανίου σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού του. 

Στην θέρμανση, η μελέτη δεν θεωρεί ρεαλιστική λύση τη σταδιακή αντικατάσταση του αερίου με υδρογόνο. Ο λόγος είναι πως βάζοντας 10% υδρογόνο στο μείγμα μπορεί να επιτευχθεί μόνο 1% μείωση του CO₂, άρα δεν είναι ούτε περιβαλλοντικά ούτε οικονομικά αποδοτική λύση. Για αυτό, στην μελέτη προτείνεται οι 65 εκατομμύρια καυστήρες αερίου στα Ευρωπαϊκά σπίτια να αρχίσουν να αντικαθίστανται, ακολουθώντας το παράδειγμα αρκετών χωρών, που απαγορεύουν νέους καυστήρες αερίου ή επιβάλλουν τη χρήση ανανεώσιμων πηγών στη θέρμανση. 

Πριν λίγες μέρες, η Ευρωπαϊκή Ένωση Καταναλωτών έστειλε επίσημο αίτημα στην Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συντασσόμενη πλήρως με τη λογική απαγόρευσης πώλησης νέων καυστήρων ορυκτού αερίου εντός 6ετίας (στο πλαίσιο της νέας Οδηγίας Eco-design που συζητιέται αυτές τις μέρες). Ήδη, 8 χώρες (μεταξύ των οποίων Γαλλία, Γερμανία, Ολλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο) προσπαθούν να εκκινήσουν την ταχύτερη εφαρμογή της απαγόρευσης, ακόμα και από το 2024. 

Η Ολλανδία έχει από καιρό εκπονήσει πρόγραμμα απανθρακοποίησης της θέρμανσης και αντικατάστασης του αερίου με άλλες μορφές θέρμανσης (τηλεθέρμανση με ανανεώσιμες πηγές, αντλίες θερμότητας με εξηλεκτρισμό). Στη Γαλλία, ήδη από το 2021, το υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης είχε ταρακουνήσει τους τομείς κατασκευής κατοικιών και συστημάτων θέρμανσης, ανακοινώνοντας τη σταδιακή κατάργηση της θέρμανσης με φυσικό αέριο σε μονοκατοικίες. Μάλιστα συνέστησε και Ταμείο για αυτό το σκοπό (Heat Fund) για την απαραίτητη χρηματοδότηση της προσπάθειας.

Όμως, μόνο εύκολη δεν είναι αυτή η προσπάθεια.

Στη Γερμανία, σύμφωνα με το σχέδιο των υπουργείων Οικονομίας και Υποδομών, τα κτίρια που θα κατασκευαστούν από το 2024 θα πρέπει να θερμαίνονται χωρίς πετρέλαιο ή αέριο, ενώ η πλήρης απαγόρευση της λειτουργίας τέτοιων συστημάτων θέρμανσης θα έχει ολοκληρωθεί έως το 2045. Η διαμάχη για αυτά τα σχέδια στη Γερμανία είναι μεγάλη. Μάλιστα, έχει επεκταθεί και στις Βρυξέλλες.

Πολλοί υποστηρίζουν πως η προτεινόμενη απαγόρευση συστημάτων θέρμανσης ορυκτών καυσίμων από το 2029 σε ολόκληρη την ΕΕ (νέας Οδηγίας Ecodesign) κρέμεται σε μια κλωστή. Θα μπορέσει να την περάσει η φον ντερ Λάιεν ή θα αρχίσουν οι υπαναχωρήσεις; 

Η πολιτική αντίσταση που συναντάει είναι σφοδρή.

* Ο Χάρης Δούκας είναι Καθηγητής Ενεργειακής Πολιτικής και Διοίκησης ΕΜΠ

* Ο Βλάσης Οικονόμου είναι Γενικός Διευθυντής Ινστιτούτου Ευρωπαϊκής Ενεργειακής και Κλιματικής Πολιτικής (IEECP)

cover photo:linkedin.com